«Αρκετοί τουρίστες της Αθήνας γνωρίζουν πολλά περισσότερα για την πόλη από ότι οι κάτοικοι της. Έρχονται στην Αθήνα, την περπατάνε, πηγαίνουν στα βασικά αξιοθέατα αλλά και σε γειτονιές της, σε αντίθεση με τους Αθηναίους που έχουν «παρασυρθεί» από την ρουτίνα της καθημερινότητας και σπάνια βρίσκουν χρόνο και κέφι να περιηγηθούν στην πόλη», αναφέρει στo BD φύλακας αρχαιολογικού χώρου στο κέντρο της Αθήνας.
Είναι μια αλήθεια που διαπιστώνει κανείς εάν παρατηρήσει την καθημερινότητα του. Είμαι όμως και μια ευκαιρία, να γίνουμε ένα με τους επισκέπτες της πόλης και να την περπατήσουμε, σε μέρη που διασχίζουμε καθημερινά, αλλά δεν γνωρίζουμε την ιστορία τους.
To BD προτείνει για αυτήν την Κυριακή εάν δεν έχετε πολύ χρόνο στη διάθεσή σας μια διαδρομή περίπου 3,5 χλμ στο κέντρο της Αθήνας προκειμένου να επισκεφτούμε τα σημαντικότερα μνημεία και αξιοθέατα της πόλης.
Είναι ένας περίπατος, που ξεκινά από την κλασική αρχαιότητα και «διανύει» όλες ανεξαίρετα τις ιστορικές περιόδους, την αρχιτεκτονική εξέλιξη και τις διαδοχικές φάσεις ανάπτυξης της πόλης ως τον 21ο αιώνα (κλασική περίοδος, ρωμαϊκοί χρόνοι, Βυζάντιο, Τουρκοκρατία, νεοκλασικισμός και 20ος αι.).
Στην πραγματικότητα, πρόκειται για έναν περίπατο στην ίδια την ιστορία, που μόνο η Αθήνα μπορεί να προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να περιηγηθούμε στην Ακρόπολη, το Ωδείο Ηρώδου Αττικού, την Πλάκα, την Βυζαντινή Αθήνα.
Από τη Πλατεία Συντάγματος έως τους Αμπελόκηπους
Λεωφόρος Βας. Σοφίας: από τους επιβλητικότερους δρόμους της Αθήνας, που ξεκινά από την πλατεία Συντάγματος και εκβάλει στους Αμπελοκήπους. Παλαιότερα ονομαζόταν λεωφόρος Κηφισιάς, καθώς ένωνε την Αθήνα με το παραδοσιακό προάστιό της. Αν και έχει απολέσει μέρος του χαρακτήρα της ως κλασικού βουλεβάρτου, αποτελεί μία από τις γοητευτικότερες διαδρομές στην πόλη, αφού κατά μήκος της βρίσκονται μερικά από τα ωραιότερα κτήρια της πόλης, πολλά μουσεία και χώροι πρασίνου.
Κτήριο υπουργείου Εξωτερικών (Βασ. Σοφίας 5). Έργο του E. Ziller (1872-1873), ανήκε στην οικογένεια Συγγρού ως το 1921, όταν κληροδοτήθηκε στο ελληνικό δημόσιο. Το νεοκλασικό αυτό μέγαρο, έχει κηρυχθεί έργο τέχνης και στεγάζει τις κεντρικές υπηρεσίες του υπουργείου. Το 1985 συνδέθηκε με μεταγενέστερο κτήριο, που βρίσκεται στην οδό Ζαλοκώστα.
Γαλλική πρεσβεία (Μέγαρο Ψύχα). Εντυπωσιακό τριώροφο κτήριο στη συμβολή με την οδό Ακαδημίας. Κατασκευάστηκε το 1894 από τον Αν. Μεταξά για την οικογένεια Ψύχα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα νεωτερικά διακοσμητικά στοιχεία συνδυασμένα με το νεοκλασικό ύφος.
Ιταλική πρεσβεία. Κατοικία του πρίγκιπα Νικόλαου, μέχρι την πρώτη εκδίωξη της βασιλικής οικογένειας το 1917, μετατράπηκε κατόπιν σε πολυτελές ξενοδοχείο («Le Petit Palais») και αργότερα αγοράστηκε από την ιταλική κυβέρνηση για να στεγάσει την πρεσβεία της.
Μουσείο Μπενάκη (Κουμπάρη 1). Πρόκειται για ένα από τα επιβλητικότερα νεοκλασικά μέγαρα της Αθήνας, που κτίστηκε σε διαδοχικές φάσεις από το 1910 έως το 1931 (σε σχέδια του Αν. Μεταξά) ως κατοικία του Αντ. Μπενάκη και από το 1931 στεγάζει τα εκθέματα του Μουσείου.
Λέσχη Αξιωματικών. Εμβληματικό κτήριο σε ρυθμό beaux arts, κτισμένο στην πλατεία Ρηγίλλης (Π. Μελά) το 1928, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Αλ. Νικολούδη.
Μέγαρο Σταθάτου. Εντυπωσιακό νεοκλασικό μέγαρο (στη γωνία της οδού Ηροδότου), σχεδιασμένο από τον E. Ziller το 1885. Από το 1991, αποτελεί τη νέα πτέρυγα του Μουσείου Κυκλαδικής και Αρχαίας Ελληνικής Τέχνης Γουλανδρή, με το οποίο επικοινωνεί μέσω υαλόφρακτου διαδρόμου.
Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο. Ο κτιριακός πυρήνας του μουσείου είναι η «Βίλα Ιλίσια» (1848) νεοαναγεννησιακού ύφους, που κτίστηκε κοντά στις όχθες του τότε ακάλυπτου Ιλισού, ως χειμερινή κατοικία της S. de Marbois-Lebrun, γνωστής ως «Δούκισσα της Πλακεντίας». Η δημιουργία της αποδίδεται στον αρχιτέκτονα Στ. Κλεάνθη (κατ’ άλλους Chr. Hansen). Μετά τον θάνατο της δούκισσας (1854), το μέγαρο περιήλθε στο ελληνικό Δημόσιο και από το 1930 στεγάζει το μουσείο, για τις ανάγκες του οποίου επεκτάθηκε με δύο νέες πτέρυγες, το 1952 και το 1994.
Πολεμικό Μουσείο: Μοντέρνο κτήριο (σε σχέδια του Θ. Βαλέντη), που εγκαινιάστηκε το 1975 .
Κατοικία Βρετανού πρέσβη. Βρίσκεται στη συμβολή με την οδό Λουκιανού. Κτίστηκε το 1930-1932 (σχέδια του Αν. Μεταξά), ως κατοικία του τότε πρωθυπουργού Ελ. Βενιζέλου. Μετά το θάνατό του, παραχωρήθηκε στο βρετανικό δημόσιο και στο μέγαρο στεγάστηκε, ως τη δεκαετία του 1960, η βρετανική πρεσβεία στην Αθήνα. Μετά την ανέγερση, σε διπλανό χώρο, του σημερινού κτηρίου των υπηρεσιών της, είναι σήμερα πρεσβευτική κατοικία.
Άγιος Νικόλαος και Άγιος Γεώργιος: Μικρές εκκλησίες στον τύπο του σταυροειδούς τετρακιόνιου ναού, αντιπροσωπευτικά δείγματα εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής στα τέλη του 19ου αι. Ο Άγιος Νικόλαος (1876-δίπλα στη βρετανική πρεσβεία) έχει εντονότερο νεοβυζαντινό ύφος, ενώ ο Άγιος Γεώργιος αποτελεί σύνθεση βυζαντινών, κλασικιστικών και ρωμανικών στοιχείων.
Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός: (παλαιό κτήριο). Νεοκλασικό κτήριο (του Γ. Μεταξά) εγκαινιάστηκε το 1880 από την τότε βασίλισσα Όλγα. Λίγα χρόνια αργότερα, στον περίβολό του διαμορφώθηκε ο ομώνυμος κήπος σε αγγλικό στυλ.
Πλατεία Μεγάλης του Γένους Σχολής. Μικρή πλατεία που σχηματίζεται στη συμβολή των λεωφόρων Βασ. Σοφίας και Βασ. Κωνσταντίνου. Στο κέντρο κυριαρχεί το ιμπρεσσιονιστικό γλυπτό του Κ. Βαρώτσου «Δρομέας» (1988), κατασκευασμένο αποκλειστικά από κομμάτια γυαλιού. Απέναντι, βρίσκεται το ξενοδοχείο «Hilton» (1958-1963) με έντονα ρυθμολογικά στοιχεία του διεθνούς μοντερνισμού (στις γύρω οδούς Βεντήρη, Μέξη κ.τλ. λειτουργούν καφέ, μπαρ και μικρά εστιατόρια), ενώ στην άλλη πλευρά της πλατείας (στη συμβολή με την οδό Ι. Γενναδίου) ξεχωρίζουν δύο θαυμάσιες art nouveau πολυκατοικίες του μεσοπολέμου. Δίπλα στο ξενοδοχείο «Hilton» βρίσκεται το κτήριο της Εθνικής Πινακοθήκης-Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου Εθνικής Πινακοθήκης-Μουσείο Αλεξανδρου Σούτσου που κατασκευάστηκε την περίοδο 1966-1975 στο πνεύμα της αρχιτεκτονικής του Le Corbusier και απέναντι το πάρκο Ριζάρη, από τους πρώτους κήπους της Αθήνας.
Πάρκο Ελευθερίας. Πρόκειται για το φυτεμένο χώρο γύρω από το μνημείο με το άγαλμα του Ελ. Βενιζέλου (έργο του γλύπτη Γ. Παππά). Στο πίσω μέρος διασώζονται τρία από τα λιθόκτιστα κτήρια, που σήμερα στεγάζουν το Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων και το Μουσείο «Ελ. Βενιζέλου». Απέναντι από το πάρκο, αναπτύσσεται ένα λιτό νεοκλασικό μέτωπο από τα τρία κτήρια των νοσοκομείων «Αιγινήτειο», «Αρεταίειο» και «Αλεξάνδρα».
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Μνημειακό κτήριο (σε σχέδια Μ. Βουρέκα), κατασκευάστηκε σταδιακά την περίοδο 1973-1991. Θεωρείται ως ένα από τα πληρέστερα και καλύτερα μουσικά μέγαρα στον κόσμο. Διαθέτει αίθουσες συναυλιών και παραστάσεων όπερας, μουσική βιβλιοθήκη, συνεδριακό κέντρο, αίθουσες πολλαπλών χρήσεων κ.α. και κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών πραγματοποιούνται σε αυτό συναυλίες μουσικής, παραστάσεις όπερας, θεάτρου και χορού και άλλες εκδηλώσεις υψηλής ποιότητας.
Αμερικανική Πρεσβεία. Ένα από τα σημαντικότερα δείγματα μοντέρνας αρχιτεκτονικής στην Αθήνα (1959-1961), σε σχέδια του διάσημου αρχιτέκτονα W. Gropius.
Πλατεία Μαβίλη. Μια από τις πιο «ζωντανές» πλατείες της Αθήνας, με πλήθος καφέ, μπαρ και εστιατορίων στους γύρω δρόμους, συγκεντρώνει κόσμο καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Προνομιακή περιοχή κατοικίας, καθώς βρίσκεται κοντά στο λόφο Λυκαβηττού και στις κεντρικές οδικές λεωφόρους Βασ. Σοφίας και Αλεξάνδρας, τα τελευταία χρόνια έχασε σημαντικό μέρος της γοητείας της, λόγω της αυξημένης κίνησης στους γύρω δρόμους.
Ιπποκράτειο Νοσοκομείο. Διατηρητέο δημόσιο κτήριο, που κτίστηκε κατά τη δεκαετία του 1880 σε νεοκλασικό ρυθμό και λειτουργεί ως νοσοκομείο από το 1912. Δίπλα βρίσκεται ο ναΐσκος του Αγίου Ανδρέα (17ου αι.).
Πύργος Αθηνών. Ο πρώτος γυάλινος ουρανοξύστης της πόλης (1971-1973) από τους λίγους που, τελικώς, κατασκευάστηκαν στο μείζον πολεοδομικό συγκρότημα της πρωτεύουσας. Συγκρότημα δύο κτηρίων με ύψος 25 και 12 ορόφων, αντιστοίχως, στεγάζει κυρίως γραφεία εταιρειών. Ακριβώς μπροστά, διασώζεται μικρή έπαυλη με κήπο, ανάμνηση του εξοχικού χαρακτήρα της περιοχής (Αμπελόκηποι) ως τη δεκαετία του 1920.