Για πρώτη φορά μετά από 63 χρόνια τα κινηματογραφικά στούντιο βρίσκονται ενώπιον της πλήρους παράλυσης των δραστηριοτήτων τους. Μετά από 11 εβδομάδες που απεργούν οι σεναριογράφοι, και οι ηθοποιοί αποφάσισαν να αφήσουν τα κουστούμια στα καμαρίνια τους και να απεργήσουν, διαμορφώνοντας ένα τελείως διαφορετικό τηλεοπτικό και κινηματογραφικό τοπίο το 2024.
Στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων βρίσκονται ο βασικός μισθός, οι αποζημιώσεις από τις υπηρεσίες streaming καθώς και ο μελλοντικός αντίκτυπος της Τεχνητής Νοημοσύνης στους εργαζομένους του κλάδου. Από την πλευρά τους, τα στούντιο και οι όμιλοι ψυχαγωγίας κάνουν λόγο για συμπίεση των εσόδων τους και την ανάγκη να βελτιώσουν τα αποτελέσματά τους καθώς το streaming έχει φέρει περισσότερες ζημιές από όσες υπολόγιζαν.
Όπως αναφέρουν, η άνοδος του streaming υπονόμευσε τα έσοδα των τηλεοπτικών καναλιών από διαφημίσεις καθώς το παραδοσιακό τηλεοπτικό κοινό συρρικνώνεται. Την ίδια στιγμή, οι υπηρεσίες streaming τονίζουν πως δεν έχουν κέρδη καθώς έχουν ξοδέψει αρκετά δισ. δολάρια σε νέες παραγωγές και υπηρεσίες στην προσπάθειά τους να προσελκύσουν χρήστες.
Τόσο το SAG-AFTRA, το μεγαλύτερο συνδικάτο του Χόλιγουντ με 160.000 μέλη, όσο και το συνδικάτο Αμερικανών σεναριογράφων (Writers Guild of America -- WGA) ζητούν αυξήσεις στον βασικό μισθό και residuals (οικονομικές αποζημιώσεις που καταβάλλονται σε περιπτώσεις επαναλήψεων, αναμετάδοσης, κυκλοφορίας DVD, ή σε πλατφόρμες) στην εποχή του streaming και διασφαλίσεις πως η εργασία τους δεν θα αντικατασταθεί από την τεχνητή νοημοσύνη (AI).
Η πρόεδρος του συνδικάτου των ηθοποιών SAG-AFTRA, Φραν Ντρέσερ, χαρακτήρισε τις αντιδράσεις των στούντιο ως προς τους προβληματισμούς των ηθοποιών «προσβλητικές και ασεβείς».
«Σοκάρομαι από τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι με τους οποίους ήμασταν στον ίδιο χώρο μας αντιμετωπίζουν», ανέφερε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε: «Δεν μπορώ να το πιστέψω, ειλικρινά, πόσο μακριά είμαστε σε τόσα πολλά πράγματα, πώς μιλάνε για φτώχεια, πως χάνουν χρήματα αριστερά και δεξιά, ενώ δίνουν εκατοντάδες εκατομμύρια στους διευθύνοντες συμβούλους τους. Είναι αηδιαστικό».
Η συνομοσπονδία των κινηματογραφικών στούντιο, Alliance of Motion Picture and Television Producers (AMPTP), από την πλευρά της εξέφρασε την μεγάλη της απογοήτευση για την αποχώρηση των ηθοποιών από τις διαπραγματεύσεις, υποστηρίζοντας ότι προσφέρθηκαν οι υψηλότερες ποσοστιαίες αυξήσεις στα επίπεδα ελάχιστων μισθών εδώ και 35 χρόνια, «ουσιώδεις αυξήσεις» στο ταβάνι συντάξεων και εισφορών για υγειονομική κάλυψη και 76% αύξηση σε residuals εξωτερικού που πληρώνονται για streaming των σειρών υψηλών budget, μεταξύ άλλων.
Γιατί κατεβαίνουν και οι ηθοποιοί σε απεργία
Η βιομηχανία έχει αλλάξει ριζικά από την τελευταία απεργία των ηθοποιών κατά των στούντιο το 1980, όταν οι περισσότερες τηλεοπτικές εκπομπές προβάλλονταν σε τρία μόνο τηλεοπτικά δίκτυα και οι ταινίες προβάλλονταν πρώτα στις αίθουσες.
Σύμφωνα με τους εκπροσώπους των ηθοποιών, τα στούντιο και οι streaming πλατφόρμες έχουν εφαρμόσει μαζικές μονομερείς αλλαγές στο επιχειρηματικό μοντέλο της βιομηχανίας, ενώ ταυτόχρονα επιμένουν να διατηρούν τις συμβάσεις παγωμένες, ενώ βασικός παράγοντας για την απόφαση της απεργίας ήταν η άρνηση των στούντιο να ασχοληθούν ουσιαστικά με τις βασικές προτάσεις των ηθοποιών, επιδεικνύοντας «έλλειψη σεβασμού». Όπως επισημαίνουν οι ηθοποιοί «τα στούντιο και οι streaming πλατφόρμες έχουν υποτιμήσει την αποφασιστικότητα των μελών μας, όπως πρόκειται να ανακαλύψουν πλήρως».
Οι ηθοποιοί λένε πως η άνοδος του streaming έκανε πιο δύσκολο τον βιοπορισμό τους, ειδικά για τα χιλιάδες μέλη του SAG-AFTRA που δεν είναι πολύ γνωστά ονόματα. «Πρέπει να βγάζεις 26.000 δολάρια τον χρόνο για να δικαιούσαι υγειονομική κάλυψη και υπάρχουν πολλοί που πιάνουν αυτό το όριο μέσω των residual πληρωμών τους», είπε ο Ματ Ντέιμον που τόνισε ότι «βγαίνουν χρήματα και πρέπει να μοιραστούν με τρόπο που θα φροντίζει αυτούς που είναι στο όριο».
Η δυσκολία να βρεθεί μια κοινή γλώσσα που να καλύπτει την εποχή των υπηρεσιών streaming και της τεχνητής νοημοσύνης (AI) είναι ο λόγος για τον οποίο πολλοί φοβούνται ότι θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί γρήγορα συμφωνία σε μια σύμβαση. Οι ηθοποιοί ανησυχούν πως οι ψηφιακές τους εικόνες θα χρησιμοποιούνται χωρίς την άδειά τους ή τις κατάλληλες αποζημιώσεις.
Τα στούντιο αναφέρουν πως παρουσίασαν μια «πρωτοποριακή πρόταση για την ΑΙ που προστατεύει το ψηφιακό “likeness” (ψηφιακά ομοιώματα) των ηθοποιών», σύμφωνα με το ΑΜΡΤΡ.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις της απεργίας
Η απεργία του SAG-AFTRA θα έχει ως αποτέλεσμα να κλείσουν οι εναπομείνασες παραγωγές των στούντιο με έδρα τις ΗΠΑ και να ασκηθεί μεγαλύτερη πίεση στις εταιρείες ψυχαγωγίας για την εξεύρεση λύσης. Υπενθυμίζουμε πως περίπου το 80% της βιομηχανίας είχε κλείσει μετά την απεργία των σεναριογράφων, ωστόσο ορισμένα γυρίσματα συνεχίστηκαν για ταινίες και τηλεοπτικές σειρές που είχαν ολοκληρωθεί τα σενάρια.
Ήδη η απεργία των σεναριογράφων είχε επηρεάσει την οικονομία της Καλιφόρνιας και όχι μόνο, πλήττοντας υπηρεσίες εστίασης, παροχής σκηνικών και άλλα επαγγέλματα που εξαρτώνται από τις παραγωγές του Χόλιγουντ, με την οικονομική ζημία να αναμένεται πλέον να επεκταθεί σε έναν κλάδο που έχει να αντιμετωπίσει συνεχείς αλλαγές λόγω της τεχνολογίας. Όταν οι σεναριογράφοι είχαν απεργήσει ξανά την περίοδο 2007-2008 για 100 ημέρες, η οικονομία της Καλιφόρνιας είχε υποστεί πλήγμα 2,1 δισ. δολαρίων, με τις εκτιμήσεις για τη φετινή απεργία που συμμετέχουν πλέον και οι ηθοποιοί να είναι πολλαπλάσιες.
Όμως, ούτε για τους τηλεθεατές τα πράγματα είναι καλύτερα, καθώς οι τηλεοράσεις έχουν γεμίσει από επαναλήψεις τηλεοπτικών show, την ίδια στιγμή που δημοφιλείς σειρές αναγκάστηκαν να ρίξουν αυλαία νωρίτερα ενώ παραμένει άγνωστο πότε θα προβληθούν ξανά στις τηλεοράσεις. Οι παραγωγές σειρών και ταινιών έχει σταματήσει οριστικά, με μόνες εξαιρέσεις τα ανεξάρτητα μικρά στούντιο που συνεχίζουν να δουλεύουν κανονικά.
Τώρα τα στούντιο ετοιμάζουν να γεμίσουν τους τηλεοπτικούς δέκτες με ριάλιτι, όπως το Bachelor και το Dancing With the Stars ή το Εφιάλτης στην Κουζίνα και εκπομπές μαγειρικής. Όλα όσα δεν χρειάζεται να έχουν είτε ηθοποιούς ή κάποιους να γράφουν τα λόγια όσων συμμετέχουν, με το άμεσο αποτέλεσμα να είναι η μεγάλη υποβάθμιση του προϊόντος.
Ήδη ο αριθμός των αδειών γυρισμάτων για ταινίες μεγάλου μήκους και τηλεοπτικά έργα, συμπεριλαμβανομένων των ριάλιτι, στο Λος Άντζελες έχει μειωθεί κατά 64% την περασμένη εβδομάδα, σε σύγκριση με την ίδια εβδομάδα του 2022, σύμφωνα με στοιχεία της FilmLA.
«Σε μια κανονική εβδομάδα αυτή την εποχή του έτους, θα υπήρχαν δεκάδες τηλεοπτικά έργα σεναρίου σε παραγωγή. Αντίθετα, δεν έχουμε καμία σεναριακή τηλεοπτική σειρά με άδειες για γυρίσματα αυτή την εβδομάδα», ανέφερε ο οργανισμός.
Οι παραγωγές που επλήγησαν από την απεργία των συγγραφέων περιλαμβάνουν την πέμπτη σεζόν του Stranger Things, τη δεύτερη σεζόν του The Last Of Us, την έκτη σεζόν του The Handmaid's Tale και το spinoff του Game Of Thrones A Knight Of The Seven Kingdoms: The Hedge Knight.
Επίσης στον κινηματογράφο, ακυρώνονται εκδηλώσεις για την προώθηση ταινιών που θα κυκλοφορούσαν τις επόμενες ημέρες, όπως για το Haunted Mansion της Disney, το Teenage Mutant Ninja Turtles, το μυθιστόρημα της Αγκάθα Κρίστι A Haunting In Venice, ενώ μερικά από τα μεγαλύτερα blockbusters που βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε παραγωγή είναι τα Wonder Woman 3, Ghostbusters 4, Mufasa: The Lion King και Avatar 3 και 4, ή το Deadpool 3, σύμφωνα με τη βάση δεδομένων του Internet Movie Database.
Ενώ το σενάριο για τα έργα αυτά είναι πιθανό να ολοκληρωθεί, η απεργία των ερμηνευτών θα σταματήσει μεγάλο μέρος των εργασιών παραγωγής προκαλώντας χάος στον προγραμματισμό.
Ακόμα και αν το κύριο κομμάτι των γυρισμάτων ενός έργου έχει ολοκληρωθεί, οι ηθοποιοί δεν είναι πλέον διαθέσιμοι για να πραγματοποιήσουν επαναληπτικά γυρίσματα ή και αντικατάσταση διαλόγων όπου οι ατάκες ξαναγράφονται για να διορθωθούν λάθη.
Ιδιαίτερα οι παραγωγές εκτός συνόρων, όπου τα στούντιο προσπάθησαν να συνεχίσουν τα γυρίσματα ορισμένων σειρών χωρίς τους σεναριογράφους-παραγωγούς της WGA, είναι πιθανό να αισθανθούν τον αντίκτυπο.
Για τα premium καλωδιακά δίκτυα και τις υπηρεσίες streaming, όσο περισσότερο διαρκούν οι απεργίες, τόσο μεγαλύτερες θα είναι οι επιπτώσεις το επόμενο έτος. Ο Casey Bloys, πρόεδρος του HBO, δήλωσε στο Variety την Τετάρτη ότι «τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2023, είμαστε εντάξει. Στη συνέχεια, θα αρχίσουν να γίνονται πιο δύσκολα τα πράγματα».