Πώς να προστατευθεί η φύση από τις καταστροφές που προκαλεί η ανθρώπινη δραστηριότητα; Οικονομολόγοι, διεθνείς θεσμοί και μη κυβερνητικές οργανώσεις υπερασπίζονται την ιδέα αποτίμησης της οικονομικής αξίας των υπηρεσιών που η φύση προσφέρει, αλλά το εγχείρημα είναι πολύπλοκο και δημιουργεί αντίλογο. Από την Παρασκευή, και μέχρι τις 11 Σεπτεμβρίου, διεξάγεται στην Μασσαλία διάσκεψη της Διεθνούς Ενωσης για την Διατήρηση της Φύσης. Μεταξύ της πληθώρας των θεμάτων που θα τεθούν στο τραπέζι, η αλλαγή των σημερινών οικονομικών πρακτικών.
Το διακύβευμα είναι σημαντικό. «Εχουμε αυξήσει την οικονομική ανάπτυξη εις βάρος της φύσης», υπενθυμίζει η Ναταλί Ζιρουάρ, υπεύθυνη της διεύθυνσης Περιβάλλοντος του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Εντατική γεωργία, υπεραλίευση, βιομηχανία, κυνήγι, ρύπανση και κλιματική αλλαγή διαταράσσουν τα οικοσυστήματα. Οι υπερασπιστές της φύσης και οικονομολόγοι ζητούν να αποτιμηθεί η αξία των υπηρεσιών που παρέχουν τα οικοσυστήματα -πόσιμο νερό, καλής ποιότητας αέρας, η επικονίαση, η απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα από τα δάση και τους ωκεανούς, η γενετική ποικιλομορφία- με εκκίνηση από την αρχή ότι οι δωρεάν πόροι που θεωρούνται ανανεώσιμοι στο διηνεκές δεν προστατεύονται.
«Κατά την διάρκεια των τελευταίων ετών, έχουμε διαπιστώσει ότι υπάρχει αναγνώριση της ιδέας της αποτίμησης της φύσης. Οι άνθρωποι αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο της αδράνειας», λέει ο Γκάβιν Εντουαρντς, συντονιστής του Παγκόσμιου Ταμείου για την Φύση (WWF International). Αλλά πώς να ορισθεί η αξία αυτού του «φυσικού κεφαλαίου»; Αυτή είναι η δουλειά της Μέρι Ρουκελσχάους, γενικής διευθύντριας του Natural Capital Project, του Πανεπιστημίου του Stanford. «Υπάρχει μία σημαντική διάκριση ανάμεσα στην τιμή και την αξία: η τιμή προϋποθέτει ένα οικονομικό, νομισματικό μέτρο που προσδίδουμε στην φύση. Αυτό μπορεί να είναι χρήσιμο, αλλά σε πολλές περιπτώσεις, ο προσδιορισμός είναι πολύ δύσκολος και επίσης ανεπαρκής», εξηγεί.
Παρουσιάζει ως παράδειγμα την δουλειά που έχει γίνει στο Μπελίζ με στόχο την οικονομική ανάπτυξη με παράλληλη προστασία του οικοσυστήματος των μαγκρόβιων. Είναι δυνατός ο καθορισμός της «νομισματικής αξίας των ζημιών που αποφεύγονται με την προστασία των ακτών από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και από τους κυκλώνες», αλλά αυτή η αξία μπορεί επίσης να μεταφρασθεί σε θέσεις απασχόλησης στον τουρισμό και την αλιεία, εξηγεί η γενική διευθύντρια του Natural Capital Project. Ωστόσο, η εξάρτηση μίας τοπικής κοινότητας από το οικοσύστημα των μαγκρόβιων είναι «ανεκτίμητη», τονίζει.
Πώς να υπάρξει συμφωνία των διαφόρων παραγόντων για την αποτίμηση της αξίας που προκύπτει από την προστασία ενός συγκεκριμένου φυσικού περιβάλλοντος; Η προσέγγιση που προτείνει το Natural Capital Project είναι η χαρτογράφηση της δεδομένης ζώνης για να προσδιορισθεί πού μπορούν να ασκηθούν οι διάφορες δραστηριότητες. «Συχνά, δεν χρειάζεται να γίνουν και τόσοι συμβιβασμοί», λέει η επικεφαλής του Προγράμματος του Πανεπιστημίου του Stanford.
Ρύθμιση
Σε μεγαλύτερη κλίμακα, οι διεθνείς θεσμοί ασχολούνται και αυτοί με το θέμα. Το 2020, το Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ αποτιμούσε σε 44.000 δισεκατομμύρια δολάρια τις οικονομικές δραστηριότητες που εξαρτώνται από την φύση, δηλαδή περισσότερο από το ήμισυ του παγκόσμιου ΑΕΠ. Ο ΟΟΣΑ, μαζί με άλλους οργανισμούς, προσπαθεί να ενσωματώσει αυτό το φυσικό κεφάλαιο στην αποτίμηση του πλούτου μιας χώρας, στο ΑΕΠ, αλλά το έργο αυτό είναι τεράστιο. «Είναι το πρώτο βήμα για την ενσωμάτωση της βιοποικιλότητας στις εθνικές στρατηγικές και για μία πραγματική αλλαγή στους δείκτες και τους στόχους και ο μόνος δρόμος για να υπάρξει εναρμόνιση με τα κέντρα λήψης των πολιτικών αποφάσεων», λέει η Ναταλί Ζιρουάρ του ΟΟΣΑ.
Όμως, η ιδέα δεν γίνεται καθολικά αποδεκτή. Περιορίζει «τα περιβαλλοντικά θέματα σε δραστηριότητες χρήσιμες αποκλειστικά για το ανθρώπινο ον, με μία πολύ μονομερή προσέγγιση, χωρίς να γίνεται αντιληπτή η ευρύτερη διάδραση», λέει η Ορόρ Λαλούκ, ευρωβουλευτής, εκ των συγγραφέων του βιβλίου «Πρέπει να δώσουμε μία τιμή στην Φύση;». Ο προσδιορισμός μίας τιμής ή αξίας «δεν εγγυάται ότι όλοι θα λάβουν αποφάσεις για την προστασία της», παραδέχεται η Μέρι Ρουκελσχάους. «Πρέπει να υπάρξει ρύθμιση των ορίων εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων», προτείνει η Ναταλί Ζιρουάρ του ΟΟΣΑ, μιλώντας για «αλλαγή συμπεριφορών» και νηφαλιότητα.
Αλλά για την ευρωβουλευτή, «πρέπει να υπάρξει ρυθμιστικό πλαίσιο, ώστε να θεσπισθούν απαγορεύσεις, και να γίνουν επενδύσεις στις πράσινες υποδομές και την βιοποικιλότητα». «Δεν ωφελεί να δώσουμε μία τιμή στις μέλισσες, πρέπει να απαγορεύσουμε τα εντομοκτόνα που σκοτώνουν τις μέλισσες».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
