Ήταν μια απόφαση υψηλού συμβολισμού, που προκάλεσε παγκόσμιο σοκ στην επενδυτική κοινότητα και «έκαψε» μέσα σε τρεις συνεδριάσεις περισσότερα από 800 δισ. δολ. από την αξία των κινεζικών μετοχών: οι αρχές της Κίνας απαγόρευσαν στις εταιρείες ιδιωτικής εκπαίδευσης να βγάζουν κέρδος. Μετά τη ρυθμιστική/αντιμονοπωλιακή «επίθεση» σε τεχνολογικούς κολοσσούς της Κίνας, αυτή ήταν ίσως η σαφέστερη ένδειξη ότι το Πεκίνο επανέρχεται ολοταχώς σε σοσιαλιστικές αντιλήψεις για την οικονομική διαχείριση, αδιαφορώντας για τα πλήγματα που θα δεχθούν Κινέζοι δισεκατομμυριούχοι ή ξένοι επενδυτές.
Αδιαφορώντας; Όχι εντελώς. Το μακελειό των τελευταίων ημερών στις αγορές φαίνεται πως άρχισε να θορυβεί τις κινεζικές αρχές, που έσπευσαν χθες το βράδυ να παρέμβουν για να σταματήσουν τις αθρόες πωλήσεις μετοχών. Όπως μετέδωσε το Bloomberg, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς συγκάλεσε έκτακτη τηλεδιάσκεψη με στελέχη μεγάλων κινεζικών τραπεζών και ξένων επενδυτικών τραπεζών, για να περάσει το μήνυμα ότι η απαγόρευση των κερδών και της άντλησης κεφαλαίων από ξένες αγορές επιβλήθηκε μόνο στον κλάδο της ιδιωτικής εκπαίδευσης και δεν θα εφαρμοσθεί σε άλλους κλάδους της οικονομίας.
Παράλληλα, τα κρατικά μέσα ενημέρωσης έσπευσαν να δημοσιεύσουν άρθρα που υποστήριζαν ότι είναι υπερβολική η πτώση των μετοχών, ενώ αναλυτές εκτιμούν ότι κρατικά επενδυτικά ταμεία άρχισαν να παρεμβαίνουν στις αγορές για να στηρίξουν τις τιμές. Ξένοι διαχειριστές κεφαλαίων άρχισαν να πείθονται ότι η επιστροφή στις σοσιαλιστικές ρίζες δεν θα φέρει ολοσχερή καταστροφή: «Δεν υπάρχει πρόθεση να καταστραφούν μονομερώς επιχειρηματικά μοντέλα και επιχειρήσεις που είναι θεμελιωδώς ευθυγραμμισμένες με τις προτεραιότητες του κόμματος για την ανάπτυξη της Κίνας», δήλωσε στο Bloomberg ο Άνταμ Μοντανάρο, διαχειριστής κεφαλαίων αναδυόμενων αγορών με έδρα το Λονδίνο στην Aberdeen Standard Investments.
Ο δείκτης CSI 300 της Κίνας ανέκαμψε από τις αρχικές απώλειες της Τετάρτης για να κλείσει με κέρδη 0,2%. Οι τραπεζικές μετοχές είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάκαμψη. Πρόκειται για τις μετοχές που, λόγω της μεγάλης συμμετοχής τους σε δείκτες, αποτελούν πάντα τους πρώτους στόχους των παρεμβάσεων από κρατικά επενδυτικά χαρτοφυλάκια. Μετά το κλείσιμο της συνεδρίασης, τα προθεσμιακά συμβόλαια του CSI 300 σημείωναν άνοδο που ξεπέρασε το 2%, ενώ στη Νέα Υόρκη ο δείκτης Nasdaq Golden Dragon China Index, ο οποίος παρακολουθεί τις κινεζικές μετοχές που είναι εισηγμένες στις ΗΠΑ, έκανε άλμα σε ποσοστό πάνω από 9%, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη άνοδο από το 2008.
Έληξε ο συναγερμός;
Αναλυτές εκτιμούν ότι η πυροσβεστική παρέμβαση του Πεκίνου μπορεί να σταματήσει τη μεγάλη αναταραχή των τελευταίων ημερών, όμως δεν πρέπει να εφησυχάζουν οι επενδυτές, καθώς η κυβέρνηση βάζει τον σοσιαλισμό πάνω από τους μετόχους, ενώ οι ρυθμιστικές αλλαγές διαφοροποιούν εντελώς τους κανόνες του παιχνιδιού στην οικονομία της Κίνας.
Οι μετοχές και το επενδυτικό κλίμα, τονίζει το Reuters, έχουν δεχθεί αναταράξεις, καθώς οι ηγέτες του Κομμουνιστικού Κόμματος επιδιώκουν να αναμορφώσουν την αγορά ακινήτων, την τεχνολογία και την εκπαίδευση, για να περιορίσουν τις πιέσεις κόστους και να εξυπηρετήσουν περισσότερο τους απλούς ανθρώπους. Το νέο μοντέλο φαίνεται να δίνει προτεραιότητα στην κοινή ευημερία, όπως το έθεσε ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ, και όχι στη γρήγορη ανάπτυξη, όπως αναφέρουν διαχειριστές κεφαλαίων στο πρακτορείο. Σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, αυτή είναι η πιο σημαντική φιλοσοφική αλλαγή από τότε που ο πρώην ηγέτης Ντενγκ Σιαοπίνγκ έθεσε την ανάπτυξη ως απόλυτη προτεραιότητα πριν από 40 χρόνια.
«Οι Κινέζοι επιχειρηματίες και επενδυτές πρέπει να κατανοήσουν ότι η εποχή της απερίσκεπτης καπιταλιστικής επέκτασης έχει τελειώσει», δηλώνει ο Άλαν Σονγκ, ιδρυτής της επενδυτικής εταιρείας Harvest Capital. «Μια νέα εποχή που δίνει προτεραιότητα στη δικαιοσύνη έναντι της αποδοτικότητας έχει αρχίσει», προσθέτει. Τραπεζίτες και επενδυτές αναφέρουν ότι η αλλαγή αυτή προαναγγέλθηκε τον περασμένο Νοέμβριο, όταν οι ρυθμιστικές αρχές τορπίλισαν τη δημόσια εγγραφή του ομίλου fintech, Ant του δισεκατομμυριούχου Τζακ Μα, κόβοντας δημόσια τα φτερά του ιδρυτή της Alibaba και προκαλώντας απώλειες στα διεθνή κεφάλαια που είχαν ήδη πληρώσει για μετοχές. Στους εννέα μήνες που έχουν περάσει από τότε, πολλοί επιχειρηματικοί κλάδοι αντιμετώπισαν ριζικές αλλαγές κανόνων ή είδαν τις εποπτικές και ρυθμιστικές αρχές να στριμώχνουν επιθετικά τις επιχειρήσεις τους.
Ο τεχνολογικός κλάδος του δείκτη Hang Seng ξεκίνησε την πορεία του με φανφάρες τον περασμένο Ιούλιο και περιλαμβάνει εταιρείες που έφθασαν πολύ γρήγορα σε μεγάλη κεφαλαιοποίηση, όπως οι Tencent και Alibaba. Όμως, οι απώλειες από του δείκτη από τον Φεβρουάριο φθάνουν το 40%. «Η απειλή της κρατικής παρέμβασης για τον έλεγχο του ιδιωτικού τομέα έχει δημιουργήσει ένα κρεσέντο πανικού», ανέφεραν αναλυτές της επενδυτικής τράπεζας Jefferies σε σημείωμά τους. «Οι αρχές προσπαθούν να μειώσουν την κοινωνική ανισότητα, περιορίζοντας παράλληλα τις υπερβολικές αυξήσεις των τιμών που υπονομεύουν το κόστος ζωής», προσθέτουν.
Ο Ζάοπενγκ Ξινγκ, ανώτερος στρατηγικός αναλυτής της Κίνας στην τράπεζα ANZ, δήλωσε ότι τα μέτρα πολιτικής που παρουσιάσθηκαν κοντά στην εκατονταετηρίδα του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος, υπογραμμίζουν την πολιτική βούληση για ενίσχυση των ριζών του Κόμματος. «Οι πολιτικές αυτές ανακοινώθηκαν για να αντικατοπτρίζουν την προοδευτικότητα του Κόμματος και να απευθύνονται στις μάζες. Στέλνουν ένα μήνυμα ότι η Κίνα δεν είναι καπιταλιστική χώρα, αλλά ασπάζεται τον σοσιαλισμό», τονίζει ο Ξινγκ.
Καταλύτης, η επιβράδυνση της ανάπτυξης
Η στροφή που κάνει το ΚΚΚ δεν είναι άσχετη με την αλλαγή των προοπτικών της κινεζικής οικονομίας, που έχει πλέον ωριμάσει και δεν είναι δυνατόν να συνεχίσει να αναπτύσσεται με τους φρενήρεις ρυθμούς των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών. Όπως δηλώνει χαρακτηριστικά αναλυτής, τώρα που η οικονομία επιβραδύνεται «το ερώτημα είναι πώς θα μοιράσουμε την πίτα. Έτσι, έχει προτεραιότητα πλέον η δικαιοσύνη έναντι της αποτελεσματικότητας».
Η νέα πολιτική δεν είναι άσχετη, επίσης, με τις εσωκομματικές εξελίξεις στο ΚΚΚ, που προετοιμάζεται για το 20ο εθνικό συνέδριο, το οποίο θα αποφασίσει εάν ο Σι θα παραμείνει γενικός γραμματέας του για τρίτη συνεχόμενη θητεία, κάτι που θα συμβεί για πρώτη φορά στην ιστορία. Αναλυτές εκτιμούν ότι το κόμμα θα αποφασίσει μεταρρυθμίσεις, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη στήριξη της μεσαίας τάξης, που αποτελεί και τον βασικό του πυλώνα.
Το κόμμα αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις, καθώς τα εισοδήματα των νοικοκυριών παραμένουν χαμηλότερα από τα προ πανδημίας επίπεδα, ενώ οι ανισότητες έχουν αυξηθεί, καθώς το 10% των οικογενειών με τα μεγαλύτερα εισοδήματα έχουν το 47,5% του πλούτου και μεγάλο ποσοστό γονέων (40%) ξοδεύουν έως και 30% του εισοδήματός τους για την εκπαίδευση των παιδιών, κάτι που δεν θεωρείται βιώσιμο.