Η παγκόσμια οικονομία προσπαθεί να βρει ξανά τον βηματισμό της μετά την πανδημία και οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο προσπαθούν να γεμίσουν τα άδεια ταμεία τους καθώς πακτωλοί χρημάτων δόθηκαν για να διατηρηθεί η κοινωνική συνοχή και οι θέσεις εργασίας. Από την πλευρά τους, οι κροίσοι του πλανήτη είδαν τις περιουσίες τους να εκτοξεύονται. Κι όμως τα δημόσια ταμεία δεν γεμίζουν από την φορολογία των πλουσίων, αλλά από τα νοικοκυριά μέσου εισοδήματος.
Η αύξηση της ανισότητας και η φοροαποφυγή των δισεκατομμυριούχων καταγράφεται με σοκαριστικό τρόπο σε πρόσφατη ανάλυση της ProPublica. Έχοντας πρόσβαση σε φορολογικά αρχεία 15 ετών των πλουσιότερων Αμερικανών, η ερευνητική οργάνωση διαπίστωσε ότι το 1% των πλουσιότερων φορολογούμενων στις ΗΠΑ πληρώνουν στην εφορία όσα και οι χαμηλόμισθοι υπάλληλοί τους. Πλούσιοι όπως ο Τζεφ Μπέζος, ο Μάικλ Σόρος (γιος του Τζορτζ Σόρος) ή ο Έλον Μάσκ για χρόνια καταφέρνουν να πληρώνουν λιγότερα από τον μέσο Αμερικανό πολίτη που έχει εισόδημα 35.000 δολαρίων τον χρόνο.
Από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα είναι η περίπτωση του ιδρυτή της Amazon Τζεφ Μπέζος, που το 2007 δεν πλήρωσε καθόλου φόρο για το εισόδημα του, παρά το γεγονός ότι είχε αυξήσει την περιουσία του κατά 3,8 δισ. δολάρια. Πώς το κατάφερε; «Έσβησε» τα 46 εκατ. δολάρια που θα έπρεπε να δώσει σε φόρους, εμφανίζοντας απώλειες από επενδύσεις και άλλα έξοδα.
Όπως αναφέρει το Bloomberg, οι 500 πλουσιότεροι άνθρωποι του κόσμου διαθέτουν πλέον περιουσία που ξεπερνά τα 8,4 τρισ. δολάρια, καθώς αυξήθηκε περισσότερο από 40% από την έναρξη της πανδημίας μέχρι σήμερα. Όμως, πληρώνουν λιγότερα στην εφορία από δημόσιους υπαλλήλους, καθώς προστατεύουν τα εισοδήματα και τις περιουσίες τους μέσα από τα «παραθυράκια» που προσφέρει η νομοθεσία, ενώ μεταφέρουν τεράστια ποσά στους κληρονόμους τους χωρίς φορολογική επιβάρυνση.
Οι κυβερνήσεις προσπαθούν πλέον να κλείσουν τα παράθυρα φοροαποφυγής. Προς το παρόν δεν έχουν αγγίξει τα φυσικά πρόσωπα με τεράστιο πλούτο, στρέφονται όμως προς τις πολυεθνικές εταιρείες, ιδιαίτερα του τεχνολογικού τομέα. Με την πρόσφατη ιστορική συμφωνία τους, οι υπουργοί Οικονομικών των 7 πλουσιότερων βιομηχανικών χωρών άνοιξαν το δρόμο για πιο δίκαιη φορολόγηση των πολυεθνικών, ιδιαίτερα του τεχνολογικού τομέα, καθώς και για την καθιέρωση παγκόσμιου ελάχιστου φόρου 15% για τα εταιρικά κέρδη σε όλες τις χώρες, ώστε να μην μεταφέρονται τα κέρδη σε φορολογικούς παραδείσους.
Ο Φιλιπ Μαρτάν, πρώην σύμβουλος του Γάλλου προέδρου Μακρόν, δήλωσε στο Bloomberg πως «είναι πολύ εύκολο για τις πολυεθνικές και τους πλουσιότερους ανθρώπους να αποφύγουν τους φόρους. Αυτό που βλέπουμε με την απόφαση της G7 είναι πως ήρθε ο καιρός οι πολιτικοί να πάρουν και πάλι ξανά την εξουσία. Υπάρχει ένα παράθυρο ευκαιρίας, ένα σημείο καμπής, όπου συνειδητοποιούν οι πολιτικοί πως πρέπει να ξοδέψουν περισσότερα και χρειάζονται τους φόρους».
Τα τεχνάσματα των δισεκατομμυριούχων
Τα παραδείγματα που αναφέρει η οργάνωση ProPublica στην έρευνά της φωτίζουν αρκετά την φοροαποφυγή των σούπερ πλούσιων, που σε ορισμένα φορολογικά έτη έχουν καταφέρει ακόμη και να αποφύγουν τελείως την καταβολή φόρου εισοδήματος. Το μέσο αμερικανικό νοικοκυριό, με εισόδημα 70.000 δολαρίων τον χρόνο, δίνει το 14% του εισοδήματός του σε φόρους. Την ίδια στιγμή, για τους 25 πλουσιότερους Αμερικανούς ο πραγματικός φορολογικός συντελεστής ήταν μόλις 3,4% για εισοδήματα συνολικά 401 δισ. δολαρίων που συγκέντρωσαν μεταξύ 2014 και 2018.
Ο δισεκατομμυριούχος επενδυτής Γουόρεν Μπάφετ δηλώνει ένθερμος υποστηρικτής της αύξησης φόρων στους πλούσιους. Έχει κάνει τη διάσημη δήλωση ότι δεν είναι σωστό ο ίδιος να πληρώνει λιγότερο φόρο από τη γραμματέα του. Αύξησε την περιουσία του κατά 24 δισ. δολ. την τετραετία 2014-2018, αλλά φορολογήθηκε με πραγματικό συντελεστή μόλις 0,10%. Ο Μπάφετ λαμβάνει από την Berkshire Hathaway μόνο ένα σχετικά χαμηλό μισθό, αξιοποιεί τις φοροαπαλλαγές για δωρεές για να μειώνει το φορολογητέο εισόδημα, ενω τα περισσότερα από τα έσοδά του προέρχονται από κατηγορίες εισοδημάτων που έχουν ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση. Έτσι, ενώ η περιουσία του αυξήθηκε κατά 24 δισ., η εφορία μπορούσε να «δει» ως φορολογητέο εισόδημα μόνο 125 εκατ. δολ.
Ο ιδρυτής της Amazon Τζεφ Μπέζος φορολογήθηκε με πραγματικό συντελεστή 0,98%. Η περιουσία του εκτινάχθηκε κατά 99 δισ. δολάρια την τετραετία 2014-2018, ενώ ο ίδιος είχε αναφέρει πως το φορολογητέο του εισόδημά του ήταν «μόνο» 4,22 δισ. δολάρια εκείνη την περίοδο. Ο Έλον Μασκ, ιδρυτής της Tesla που είδε την περιουσία του να αυξάνεται κατά 13,9 δισ. δολάρια την περίοδο 2014-2018 φορολογήθηκε για εισόδημα 1,52 δισ. δολ., με τον πραγματικό φορολογικό συντελεστή να αντιστοιχεί σε 3,27%.
Ο επικεφαλής της Amazon δεν πλήρωσε καθόλου φόρους το 2007 και το 2011, ενώ ο ιδρυτής της Tesla δεν πλήρωσε το 2018 φόρους, μέσω πρακτικών φορολογικών βελτιστοποίησης και φοροδιαφυγής Οι Μάικλ Μπλούμπεργκ, Καρλ Άικαν και ο Τζορτζ Σόρος, κατάφεραν επίσης να μην πληρώσουν κανέναν ομοσπονδιακό φόρο κάποιες χρονιές, όπως αναφέρει η έρευνα.
Οι δισεκατομμυριούχοι κρατούν το μεγαλύτερο μέρος του πλούτου τους σε μετοχές, που έχουν εξαιρετικά ευνοϊκή μεταχείριση. Όσο και αν αυξάνεται η αξία τους, δεν επιβάλλεται φορολογική επιβάρυνση, παρά μόνο όταν πουληθούν μετοχές και ο συντελεστής φορολόγησης αυτών των κερδών είναι πολύ χαμηλότερος από τους συντελεστές φορολογίας εισοδήματος. «Οι πιο πλούσιοι άνθρωποι της χώρας, που είχαν τεράστια κέρδη κατά τη διάρκεια της πανδημίας, δεν έχουν καταβάλει το δίκαιο μερίδιό τους», σημείωσε ο Δημοκρατικός πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών της Γερουσίας Ρον Γουάιντεν, τονίζοντας ότι θα κάνει «μια πρόταση» γι' αυτό, δηλαδή θα εισαγάγει προς συζήτηση μια πρόταση νόμου.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Μπάιντεν δείχνει αποφασισμένος να αποσύρει τις ευεργετικές διατάξεις που δίνουν πλεονέκτημα στους κροίσους και έχει προτείνει την φορολόγηση των περιουσιακών στοιχείων που προέρχονται από κληρονομιά, αλλά και να αυξηθεί ο συντελεστής φορολόγησης εισοδήματος που προέρχεται από επενδύσεις.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
