Λίγες ημέρες μετά την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων από τον πρόεδρο Μπάιντεν και λίγο πριν αρχίσει στη Νέα Υόρκη η κρίσιμη δίκη της κρατικής τουρκικής τράπεζας Halkbank για ξέπλυμα 20 δισ. δολ. του Ιράν κατά παράβαση των αμερικανικών κυρώσεων, τρεις επιφανείς γερουσιαστές του Δημοκρατικού Κόμματος επανέφεραν προς συζήτηση στο Κογκρέσο νομοσχέδιο που προβλέπει βαρύτατες κυρώσεις στην Τουρκία, εάν δεν σταματήσουν οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Μεταξύ των κυρώσεων προβλέπεται ακόμη και βέτο από τις ΗΠΑ σε ενδεχόμενο αίτημα της Τουρκίας για δάνειο από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Επίσης, προβλέπεται η ενεργοποίηση του νόμου Μαγκνίτσκι, που επιτρέπει στις αμερικανικές αρχές να επιβάλλουν οικονομικές κυρώσεις σε αξιωματούχους ξένων κρατών, οι οποίοι εμπλέκονται σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και η απαγόρευση εισόδου στις ΗΠΑ για αυτούς αξιωματούχους με βάση το νόμο Κασόγκι.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση που εξέδωσε χθες το γραφείο του γερουσιαστή της Μασαχουσέτης, Έντ Μάρκεϊ, ο οποίος ηγείται της πρωτοβουλίας που έχει αναληφθεί, από κοινού με τους γερουσιαστές Γουάιντεν και Μέρκλεϊ, οι τρεις γερουσιαστές επανέφεραν σχέδιο νόμου που είχε κατατεθεί άλλες δύο φορές και το οποίο αφορά την υπεράσπιση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία. Το νομοσχέδιο καλεί για κυρώσεις σε αξιωματούχους που παραβιάζουν βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, στο πλαίσιο της εκστρατείας του Ερντογάν για την εκκαθάριση της αντιπολίτευσης.
Το νομοσχέδιο για την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία (Turkey Human Rights Promotion Act) είχε κατατεθεί πρώτη φορά το 2017 και είχε επανέλθει τον Δεκέμβριο του 2019, οπότε και είχε παραπεμφθεί στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας. Με την πρωτοβουλία τους να το επαναφέρουν, στις σημερινές πολιτικές συνθήκες, οι τρεις γερουσιαστές στέλνουν ένα ηχηρό μήνυμα στην Άγκυρα, την ώρα που ο πρόεδρος Μπάιντεν έχει αναγάγει σε κορυφαία προτεραιότητα της εξωτερικής πολιτικής του την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Το νομοσχέδιο καταδικάζει τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που έγιναν από την κυβέρνηση της Τουρκίας, οι οποίες, όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, εντάθηκαν μετά την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016. Στην ανακοίνωσή τους, οι γερουσιαστές καταδικάζουν με πολύ σκληρή γλώσσα τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που έχουν ενταθεί από το 2016 και μετά, σημειώνοντας ότι:
- Η κυβέρνηση της Τουρκίας, υπό τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έχει εμπλακεί σε μια θρασύτατη εκστρατεία για να φιμώσει δημοσιογράφους, πολιτικούς αντιπάλους, αντιφρονούντες, ακτιβιστές της κοινωνίας των πολιτών και μειονότητες σε ολόκληρη την τουρκική κοινωνία, καθώς και να στοχοποιήσει Τούρκους πολίτες εκτός των συνόρων της. Το νομοσχέδιο καθιστά σαφές ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να χρησιμοποιήσουν τη σημαντική επιρροή τους σε αυτόν τον σύμμαχο του ΝΑΤΟ για να αποτρέψουν την περαιτέρω διάβρωση της δημοκρατικής προόδου στην Τουρκία.
- «Η άδεια στον πρόεδρο Ερντογάν από τον Λευκό Οίκο Τραμπ για τη διάπραξη καταχρήσεων έχει επίσημα λήξει», δήλωσε ο γερουσιαστής Μάρκεϊ, μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μιλήσουν για άλλη μια φορά δυναμικά και θα λάβουν μέτρα για να καταστήσουν την κυβέρνηση Ερντογάν υπόλογη για την εκστρατεία της να φιμώσει την αντιπολίτευση, λογοκρίνοντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καταστέλλοντας την ελευθερία του λόγου και φυλακίζοντας τους επικριτές. Αυτή η νομοθεσία καθιστά σαφές ότι ο Πρόεδρος Μπάιντεν πρέπει να χρησιμοποιήσει όλα τα διπλωματικά εργαλεία για να σηματοδοτήσει –χωρίς αμφισβήτηση– ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έρχονται στο πλευρό δημοσιογράφων, ακτιβιστών και ηγετών της κοινωνίας των πολιτών και θα ορθώσουν το ανάστημά τους απέναντι σε Τούρκους αξιωματούχους που κατευθύνουν ή πραγματοποιούν συστηματικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
- «Η αυταρχική κυβέρνηση της Τουρκίας έχει ποδοπατήσει τα δικαιώματα δημοσιογράφων, πολιτικών αντιπάλων και πολιτών που τολμούν να εκφράσουν κριτική στον πρόεδρο Ερντογάν», δήλωσε ο γερουσιαστής Γουάιντεν. «Οι γερουσιαστές Μάρκεϊ, Μέρκλεϊ και εγώ ανανεώνουμε την έκκλησή μας για λογοδοσία επειδή η Αμερική δεν μπορεί να παραμείνει άπραγη ενώ οι εταίροι και οι σύμμαχοι παραβιάζουν συστηματικά τις βασικές ελευθερίες».
- «Οι πολιτικά υποκινούμενες φυλακίσεις δημοσιογράφων, ηγετών της κοινωνίας των πολιτών, μελών της αντιπολίτευσης και άλλων απειλούν μερικά από τα πιο βασικά ανθρώπινα δικαιώματα ελευθερίας της έκφρασης και της δέουσας διαδικασίας», δήλωσε ο γερουσιαστής Μέρκλεϊ, μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να παραμείνουν σιωπηλές μπροστά σε αυτή την ενοχλητική συμπεριφορά. Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τους διπλωματικούς μοχλούς που έχουμε στη διάθεσή μας για να εξασφαλίσουμε την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων της Τουρκίας και την κατάργηση των επικίνδυνων αντιτρομοκρατικών νόμων».
Υποστήριξη στους αντιφρονούντες από την Ουάσιγκτον
Όπως σημειώνεται στο νομοσχέδιο, η κυβέρνηση της Τουρκίας απέλυσε ή έθεσε σε διαθεσιμότητα περισσότερους από 60.000 αστυνομικούς και στρατιωτικούς, 125.000 δημόσιους υπαλλήλους, το ένα τρίτο του δικαστικού σώματος, συνέλαβε ή φυλάκισε περισσότερους από 90.000 πολίτες και έκλεισε περισσότερες από 1.500 μη κυβερνητικές οργανώσεις με ψευδείς κατηγορίες.
Το προτεινόμενο νομοσχέδιο,
- Καθοδηγεί τον υπουργό Εξωτερικών να παράσχει βοήθεια σε οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών στην Τουρκία που εργάζονται για να εξασφαλίσουν την απελευθέρωση κρατουμένων συνείδησης και πολιτικών κρατουμένων στην Τουρκία.
- Καθιστά επίσημη πολιτική για τις Ηνωμένες Πολιτείες τη στήριξη στη δημοκρατία, την ειρήνη και την ευημερία στην Τουρκία. Οι ΗΠΑ θα αντιταχθούν στην επίθεση της κυβέρνησης της Τουρκίας κατά της ελευθερίας της έκφρασης, του συνέρχεσθαι ειρηνικά και του συνεταιρίζεσθαι.
- Εκφράζει την επιθυμία της Γερουσίας να λάβει μέτρα η κυβέρνηση της Τουρκίας για ουσιαστική βελτίωση του ολέθριου κλίματος για τους δημοσιογράφους και όσους υποστηρίζουν το επάγγελμα της δημοσιογραφίας. Να σταματήσει τη συνεχιζόμενη καταστολή της ελεύθερης έκφρασης στο διαδίκτυο, μεταξύ άλλων με την κατάργηση ή την τροποποίηση νόμων που επιτρέπουν στην κυβέρνηση να μπλοκάρει έναν ιστότοπο ή να αφαιρέσει περιεχόμενο από τον ιστότοπο. Να σταματήσει την αδιάκριτη κράτηση και δίωξη δικηγόρων, δικαστών και εισαγγελέων και να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της βάσει της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (ICCPR) του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (ICCPR) και των άλλων διεθνών υποχρεώσεων της Τουρκίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Οι κυρώσεις
Εάν η κυβέρνηση της Τουρκίας δεν λάβει αποτελεσματικά μέτρα για την αντιμετώπιση των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων,
- Ο πρόεδρος θα πρέπει να επιβάλει κυρώσεις σύμφωνα με τον παγκόσμιο νόμο Μαγκνίτσκι περί λογοδοσίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε αξιωματούχους της κυβέρνησης της Τουρκίας που κρίνονται υπεύθυνοι για τη φυλάκιση κρατουμένων συνείδησης και πολιτικών κρατουμένων, την πολιτικά υποκινούμενη κράτηση δημοσιογράφων, τον περιορισμό της ελευθερίας της έκφρασης μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και άλλες κατάφωρες παραβιάσεις των διεθνώς αναγνωρισμένων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
- Ο υπουργός Εξωτερικών θα πρέπει να επιβάλει περιορισμούς θεώρησης (visa) στο πλαίσιο της αποκαλούμενης «απαγόρευσης Κασόγκι» σε όσους εμπλέκονται σε σοβαρές ενέργειες κατά αντιφρονούντων εκτός τουρκικών εδαφών, όπως αναφέρεται ότι έχει πράξει η κυβέρνηση της Τουρκίας.
- Ο υπουργός Οικονομικών θα πρέπει να κατευθύνει τους εκτελεστικούς διευθυντές των Ηνωμένων Πολιτειών σε βασικούς διεθνείς χρηματοπιστωτικούς θεσμούς (σ.σ.: όπως το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα) να αντιταχθούν σε οποιαδήποτε δάνεια, επιχορηγήσεις, πολιτικές ή στρατηγικές που θα επέτρεπαν στην κυβέρνηση της Τουρκίας να παραβιάσει τα ανθρώπινα δικαιώματα των πολιτών της.
Τι δηλώνουν Τούρκοι ακτιβιστές
Επιφανείς Τούρκοι της διασποράς υποστηρίζουν το νομοσχέδιο των τριών γερουσιαστών. «Το νομοσχέδιο προσφέρει μια αχτίδα ελπίδας μπροστά στην άρνηση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε χιλιάδες αθώα θύματα στην Τουρκία. Έχω περάσει τη ζωή μου παλεύοντας για δικαιοσύνη στην πατρίδα μου», δήλωσε ο διάσημος Τούρκος μπασκετμπολίστας των Portland Trailblazers και ακτιβιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, Ενές Καντέρ.
«Χιλιάδες δημοσιογράφοι, καθηγητές, δικηγόροι και πολλοί άλλοι είναι κρατούμενοι σε τουρκικές φυλακές απλά επειδή μίλησαν εναντίον του άνομου δικτάτορα Ερντογάν. Ακόμη και ο ίδιος μου ο πατέρας ήταν πολιτικός κρατούμενος και προσωπικά αντιμετωπίζω πολιτικές κατηγορίες, όλες επειδή είπα την αλήθεια για μια καταπιεστική, διεφθαρμένη κυβέρνηση. Αυτό το νομοσχέδιο μας φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στη δικαιοσύνη, το κράτος δικαίου και την ελευθερία», προσθέτει ο Τούρκος αθλητής.
«Καθώς το ιστορικό ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Τουρκίας εξακολουθεί να επιδεινώνεται με ανησυχητική ταχύτητα, η νομοθεσία αυτή αποτελεί μια σημαντική καταγραφή των καταχρήσεων της τουρκικής κυβέρνησης και καλεί την κυβέρνηση Μπάιντεν να λάβει μέτρα για να στηρίξει τα θύματα αυτής της καταπίεσης», δήλωσε ο Μερβ Ταχίρογκλου, συντονιστής για τα θέματα της Τουρκίας στο Πρόγραμμα για τη Δημοκρατία της Μέσης Ανατολής (POMED).