Μεγάλο στοίχημα για πολλούς κατασκευαστικούς ομίλους, διεθνείς και περιφερειακούς, θα αποτελέσει η ανοικοδόμηση της Λιβύης μετά τον καταστροφικό εμφύλιο. Οι ελληνικές τεχνικές εταιρείες είχαν για δεκαετίες ισχυρή παρουσία στη βορειοαφρικανική χώρα, που έληξε άδοξα με «φέσια» εκατοντάδων εκατ. ευρώ μετά την ανατροπή του Καντάφι, ενώ τώρα οι τουρκικοί όμιλοι, με πρώτους όσους διατηρούν στενή σχέση με τον πρόεδρο Ερντογάν, κλείνουν δουλειές δισεκατομμυρίων.
Η Τουρκία θέλει να εδραιώσει την παρουσία της στη Λιβύη και να βγει κερδισμένη από την ανοικοδόμηση της χώρας μετά τον εμφύλιο πόλεμο που την έχει ταλαιπωρήσει την τελευταία δεκαετία. Διατηρεί στρατό, μισθοφόρους και στρατιωτικό υλικό και τώρα συνεχίζει να απομυζεί την χώρα που βγαίνει μετά από μια ταραχώδη περίοδο και οι τουρκικές κατασκευαστικές να κάνουν «πάρτι» με την ανοικοδόμηση της χώρας.
Ο επιχειρηματίας Ερνάν Ιλιτσάκ, γνωστός για τους στενούς δεσμούς του με τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, υπέγραψε τεράστιες συμφωνίας στη Λιβύη. Ο όμιλός του ανέλαβε να οικοδομήσει τρία εργοστάσια ενέργειας, έναν τερματικό σταθμό αεροδρομίου και ένα εμπορικό κέντρο στην Λιβύη συνεχίζοντας τον «χορό» δισεκατομμυρίων που αποσπά η χώρα την Λιβύη. Μετά την συνάντηση που είχε ο Ερντογάν με τον μεταβατικό πρόεδρο της Λιβύης την Δευτέρα, η Rönesans Holding που ανήκει στον Τούρκο δισεκατομμυριούχο υπέγραψε τις συμφωνίες με την λιβυκή κυβέρνηση στην Άγκυρα την ίδια μέρα.
Η Λιβύη αποτελεί κλειδί για τις διεκδικήσεις της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου ελπίζει να καταστεί σημαντικός ενεργειακός παράγοντας. Ο Ερντογάν ισχυρίζεται ότι η συμφωνία του με την κυβέρνηση του Σάρατζ, η οποία αμφισβητείται έντονα από άλλα κράτη της περιοχής, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, δίνει στην Τουρκία τη νομική δυνατότητα να προχωρήσει σε έρευνες στα ύδατα μεταξύ των δύο χωρών.
H Rönesans αποτελεί μια εκ των ισχυρότερων κατασκευαστικών και real estate επιχειρήσεων στην Τουρκία με παρουσία σε 28 χώρες. Έχτισε επίσης το προεδρικό παλάτι του Ερντογάν στην Άγκυρα και έχει συμβόλαιο ύψους 4,3 δισ. δολαρίων με την τουρκική κυβέρνηση για την δημιουργία και διαχείριση 12 μεγάλων νοσοκομείων, ενώ η τουρκική αντιπολίτευση έχει κατηγορήσει τις συμφωνίες ως υπερκοστολογημένες.
Παράλληλα έχει αναλάβει και το προτζεκτ Kanal Instanbul, που αποτελεί το φαραωνικό σχέδιο του Ερντογάν να παρακάμψει το Στενό του Βοσπόρου. Ένα έργο που θα δημιουργήσει μια τεχνητή υδάτινη οδό, η οποία σχεδιάζεται από την Τουρκία στην Ανατολική Θράκη, συνδέοντας τη Μαύρη Θάλασσα με τη Θάλασσα του Μαρμαρά, και επομένως με τις θάλασσες του Αιγαίου και της Μεσογείου.
Υπενθυμίζουμε πως η ΕΝΚΑ, μια από τις μεγαλύτερες κατασκευαστικές και ενεργειακές εταιρείες της Τουρκίας θα συμπράξει μαζί με την γερμανική Siemens για την κατασκευή δυο μονάδων παραγωγής ενέργειας στη Λιβύη ισχύος 650MW και 671 MW σε Μισράτα και Τρίπολη και τα δύο έργα πρόκειται να ολοκληρωθούν το 2022.
Παράλληλα η τουρκική Aksa Enerji ετοιμάζεται να κατασκευάσει ένα εργοστάσιο ενέργειας καθώς έχει προχωρήσει υπογράψει συμβάσεις με την εταιρεία ηλεκτρικής ενέργειας της Λιβύης, ώστε να καλυφθεί η αυξανόμενη ζήτηση στη χώρα. Η Aksa Enerji ανήκει στον Ali Metin Kazancı που αποτελεί έναν από τους «εθνικούς κατασκευαστές» της χώρας έχοντας πραγματοποιήσει αρκετές συμβάσεις με την κυβέρνηση Ερντογάν ενώ διαχειρίζεται και δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας στη Τουρκία. Σύμφωνα με κατηγορίες η εταιρεία είχε δωροδοκήσει με 2,5 εκατ. δολάρια Γκανέζους αξιωματούχος με στόχο να υπάρξει συμφωνία το 2015 για την κατασκευή μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα όπως είχαν αναφέρει οι Financial Times.
Σημειώνουμε πως ο μεταβατικός πρωθυπουργός της Λιβύης Abdul Hamid Dbeibeh, την περίοδο που κυβερνούσε ακόμα στη χώρα ο Μουαμάρ Καντάφι, και ήταν ακόμα επιχειρηματίας στην πόλη Μισράτα, είχε προχωρήσει σε συμφωνίες με τουρκικές εταιρείες μέσω κρατικών εργολαβιών.
Υπενθυμίζουμε πως τον περασμένο Αύγουστο, Τουρκία και Λιβύη ήρθαν σε συμφωνία και περίπου 100 τουρκικές εταιρείες που είχαν εγκαταλείψει τα σχέδια τους μετά τον εμφύλιο μπορούν να συνεχίσουν από εκεί που είχαν σταματήσει, με την κυβέρνηση της Τρίπολης να είναι διατεθειμένη να δώσει και αποζημίωση για τις ζημίες που προκλήθηκαν λόγω της αιφνίδιας διακοπής των εργασιών τους.
Μια συμφωνία που προβλέπει επίσης την κατασκευή νέων υποδομών συνολικού ύψους 16 δισ. δολαρίων, καθώς και την ολοκλήρωση των ημιτελών έργων αξίας 19 δισ. δολαρίων, με τα συνολικά έργα αξίας 35 δισ. δολαρίων να δίνουν «ανάσα» στον τουρκικό κατασκευαστικό κλάδο που δίνει μάχη τα τελευταία χρόνια με την κατάρρευση της τουρκικής λίρας.
Χαρακτηριστικά τότε, ο Μιτάτ Γενιγκιούν, πρόεδρος της Τουρκικής Ένωσης Εργολάβων (TMB), που εκπροσωπεί τους κορυφαίους εργολάβους της Τουρκίας, είχε δηλώσει ότι η συμφωνία σηματοδοτεί μία νέα σελίδα για τον κατασκευαστικό κλάδο της Τουρκίας, αναφέροντας πως οι τουρκικές εταιρείες περιμένουν να λάβουν 1 δισ. δολάρια από την Λιβύη σαν αποζημιώσεις για τις απώλειες που υπέστησαν και 1,7 δισ. δολάρια σε προκαταβολές και διασφαλίσεις για τα σχέδια που τρέχουν και ακόμα 1,3 δισ. δολάρια για τις φθορές σε εξοπλισμό, μηχανήματα και προμήθειες.
Οι περιπέτειες των ελληνικών κατασκευαστικών στη Λιβύη
Η Λιβύη έχει αποτελέσει «νεκροταφείο» για τις ελληνικές κατασκευαστικές και έχει φορτώσει με «φέσια» τις ελληνικές εταιρείες που έχουν δραστηριοποιηθεί στη χώρα, με τις οφειλές να υπολογίζονται σε περισσότερα από 500 εκατ. ευρώ από την εποχή Καντάφι. Οφειλές οι οποίες υπάρχουν εδώ και 40 χρόνια και αφορούν κυρίως εκτελεσμένες κατασκευαστικές εργασίες αλλά και έργο που παρείχαν ελληνικές εμπορικές εταιρείες.
Η εικόνα αυτή ίσως δείχνει να αλλάζει, καθώς τον Νοέμβριο του 2020, ο όμιλος MYTILINEOS είχε ανακοινώσει πως επανεκκινούν οι εργασίες για την κατασκευή μονάδας παραγωγής ενέργειας στο Τομπρούκ, έπειτα από τρία χρόνια καθυστερήσεων λόγω των συγκρούσεων στη χώρα. Το Τομπρούκ ελέγχεται από τον Εθνικό Στρατό της Λιβύης (LNA) του στρατάρχη Χαφτάρ και βρίσκεται εκτός επιρροής της φιλοτουρκικής κυβέρνησης στην Τρίπολη.
Η εν λόγω μονάδα, όταν ολοκληρωθούν και τα τρία στάδια κατασκευής, θα έχει συνολική ισχύ που θα υπερβαίνει τα 650MW και θα έχει δυνατότητα διπλού καυσίμου (φυσικού αερίου ή υγρού καυσίμου). Θα περιλαμβάνει την προμήθεια και εγκατάσταση 4 αεριοστρόβιλων General Electric GT13E2 σε διάταξη ανοιχτού κύκλου, καθώς και όλου του σχετικού βοηθητικού εξοπλισμού και ενός υποσταθμού 220/66kV. Η συμβατική αξία για τη MYTILINEOS, όπως έχει ήδη ανακοινωθεί ανέρχεται στα 400 εκατομμύρια δολλάρια.
Από το 1960 ξεκινά η επαφή των ελληνικών κατασκευαστικών με την Λιβύη όταν και η Αρχιρόδον ξεκινώντας από το λιμάνι της Βεγγάζης επεκτάθηκε και στις υπόλοιπες αραβικές χώρες αναλαμβάνοντας την κατασκευή μεγάλων λιμανιών. Αποτελεί επίσης και την μοναδική ελληνική κατασκευαστική που έχει «επιζήσει» στη χώρα, αν και στο μετοχικό της κεφάλαια συμμετέχουν και αραβικά κεφάλαια.
Η ανοικοδόμηση της χώρας τις δεκαετίες ΄70 -΄80 που υλοποίησε το καθεστώς Καντάφι, έχοντας ως «καύσιμο» το πετρέλαιο που παρήγαγε η χώρα, είχε δημιουργήσει πεδίον δόξης λαμπρό για τις ελληνικές κατασκευαστικές, ωστόσο τα διεθνή εμπάργκο που επιβλήθηκαν στη χώρα, οδηγώντας την σε ασφυξία, παρέσυραν και τις ελληνικές επιχειρήσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ΕΤΕΠ όπου ανέλαβε τεράστια έργα στη Λιβύη και είχε φτάσει το 1996 να βλέπει την κυβέρνηση Καντάφι να της οφείλει περισσότερα από 200 εκατ. ευρώ.
Υπενθυμίζουμε πως το 2010 ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδος Γιώργος Παπανδρέου είχε επισκεφθεί τον Καντάφι, λίγο πριν ξεσπάσει ο εμφύλιος πόλεμος στη χώρα, και είχε θέσει το ζήτημα των οφειλών στις ελληνικές επιχειρήσεις που τότε υπολογιζόταν πως έφταναν τα 520 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με ετήσια έκθεση το 2009 του ελληνικού εμπορικού γραφείου στην Τρίπολη, δραστηριοποιούνταν στη Λιβύη οι κατασκευαστικές J&P Iωάννου & Παρασκευαϊδης, ΕΤΕΠ (που μετονομάστηκε σε Τageco), Αρχιρόδον, ΤERNA, Κουρτίδης, Olympia, Σικελίς, και η εταιρεία Maritech, ενώ υπήρχε και ένας αριθμός επίσης αριθμός μικρού μεγέθους εργοληπτικών εταιρειών που είχαν αναλάβει κυρίως υπεργολαβίες. Μέχρι και σήμερα πολλές εταιρείες όπως η Ηπειρωτική – Νεοδομή, ΕΚΤΕ, Sikelis, J&P Overseas, Αρχιμήδης και άλλες περιμένουν ακόμα τα χρωστούμενα από εκείνη την περίοδο.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
