Οι πολίτες της Λευκορωσίας προσέρχονται σήμερα στις κάλπες, με τον εν ενεργεία πρόεδρο Αλεξάντερ Λουκασένκο να επιδιώκει την επανεκλογή του αντιμέτωπος με μια πρώην καθηγήτρια αγγλικών που αναδύθηκε από την αφάνεια και εγείρει τη μεγαλύτερη πρόκληση εδώ και χρόνια για τον ηγέτη τον οποίο κάποτε η Ουάσινγκτον είχε χαρακτηρίσει τον «τελευταίο δικτάτορα» της Ευρώπης.
Η αντίπαλος του Λουκασένκο, η 37χρονη Σβετλάνα Τιχανόφσκαϊα αναφέρεται πως παραμένει κρυμμένη την νύχτα πριν ξεκινήσουν οι αμφίρροπες εκλογές. Έχει φύγει από το διαμέρισμά της, αφότου η αστυνομία συνέλαβε αρκετά μέλη του κόμματος της σε μια προσπάθεια να τρομοκρατηθεί. «Δεν θα περάσει την νύχτα στο σπίτι της, οπότε δεν θα είναι μόνη. Όμως δεν φεύγει από το Μινσκ, θα παραμείνει στην πόλη» αναφέρει ο εκπρόσωπος Τύπου της Τιχανόφσκαϊα.
Οι εκλογές στη Λευκορωσία διεξάγονται σε κλίμα φόβου, καθώς η αστυνομία συλλαμβάνει υποστηρικτές της αντιπολίτευσης, ενώ την ίδια στιγμή υπάρχουν και καταγγελίες περί νοθείας των εκλογών. Όπως αναφέρει η βρετανική εφημερίδα Guardian, περισσότερο από το ένα τρίτο των κατοίκων της Λευκορωσίας έχουν ήδη ψηφίσει, με τους ειδικούς να αναφέρουν πως αυτό το ασυνήθιστο νούμερο είναι ενδεικτικό νοθείας. Άνθρωποι που παρακολουθούν την εκλογική διαδικασία ανέφεραν στην Guardian πως αποβλήθηκαν από τα εκλογικά κέντρα, ενώ δεν λείπουν και οι καταγγελίες πως παρακολουθούνται οι ψήφοι των πολιτών μέσα στα παραβάν.
Ο 65χρονος Λουκασένκο θεωρείται περίπου βέβαιο ότι θα εξασφαλίσει έκτη συναπτή θητεία, αλλά ίσως βρεθεί αντιμέτωπος με νέο κύμα διαδηλώσεων, εν μέσω οργισμένων αντιδράσεων για τον τρόπο που έχει διαχειριστεί την πανδημία του κορονοϊού και την οικονομία, καθώς και τα πεπραγμένα του όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Δύο από τους κυριότερους αντιπάλους του Λουκασένκο – συμπεριλαμβανομένου του συζύγου της Τιχανόφσκαϊα – φυλακίστηκαν πριν από τις εκλογές. Ένας τρίτος πιθανός υποψήφιος διέφυγε στη γειτονική Ρωσία όταν έμαθε ότι επρόκειτο να συλληφθεί. Η εκστρατεία καταστολής της αντιπολίτευσης θα μπορούσε να πλήξει τις προσπάθειες του Λουκασένκο να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με τη Δύση, ενώ κλιμακώνεται η ένταση στις σχέσεις με τον παραδοσιακό σύμμαχο της Λευκορωσίας, τη Ρωσία, με τη Μόσχα να επιδιώκει μια στενότερη οικονομική και πολιτική ένωση με το Μινσκ.
Ο Λουκασένκο, άλλοτε διευθυντής αγροτικού παραγωγικού συνεταιρισμού στην πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση (κολχόζ), βρίσκεται στην εξουσία από το 1994 και αντιμετωπίζει την 37χρονη καθηγήτρια αγγλικών, η οποία αντικατέστησε τον σύζυγό της Σεργκέι, αντικυβερνητικό μπλόγκερ, στην κούρσα για την προεδρία μετά τη σύλληψή του τον Μάιο.
Οι συγκεντρώσεις της προσέλκυσαν τα μεγαλύτερα πλήθη μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, το 1991. Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων υποστηρίζουν ότι πάνω από 1.300 άνθρωποι έχουν τεθεί υπό κράτηση στην εκστρατεία καταστολής που λαμβάνει ολοένα μεγαλύτερες διαστάσεις.
Ξένοι παρατηρητές εκτιμούν ότι τα τελευταία 25 χρόνια δεν έχουν διεξαχθεί ελεύθερες και δίκαιες εκλογές στη Λευκορωσία. Παρά το γεγονός ότι η εκλογική επιτροπή απαγόρευσε στην αντιπολίτευση να κάνει εναλλακτική καταμέτρηση των ψήφων, η Τιχανόφσκαϊα κάλεσε τους υποστηρικτές της να παρακολουθούν τη διαδικασία στα εκλογικά τμήματα. «Είμαστε η πλειοψηφία και δεν χρειαζόμαστε αίμα στους δρόμους», είπε χθες. «Ας υπερασπιστούμε το δικαίωμά μας να επιλέξουμε μαζί». Η Τιχανόφσκαϊα έχει δεσμευθεί ότι εάν κερδίσει θα απελευθερώσει όλους τους πολιτικούς κρατούμενους.
«Ο Λουκασένκο εκ των προτέρων ξεκαθάρισε ότι σχεδιάζει να διατηρήσει την εξουσία με κάθε τίμημα. Το ερώτημα παραμένει ποιο θα είναι αυτό το τίμημα», σχολίασε ο πολιτικός αναλυτής Αλεξάντερ Κλασκόφσκι.
Η Γαλλία, η Γερμανία και η Πολωνία, εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση ενόψει των εκλογών, εκφράζοντας τη «μεγάλη ανησυχία» τους. «Στηρίζουμε σθεναρά το δικαίωμα των πολιτών της Λευκορωσίας να ασκούν θεμελιώδεις ελευθερίες τους, όπως τα εκλογικά τους δικαιώματα», ανέφερε η ανακοίνωση των τριών κρατών-μελών της ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη επικρίνει τη σύλληψη των βασικών αντιπάλων του Λουκασένκο, υποστηρίζοντας ότι οι κατηγορίες σε βάρος τους φαίνονται κατασκευασμένες.
Ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), που παραδοσιακά στέλνει παρατηρητές στις εκλογές της Λευκορωσίας, δεν έλαβε εγκαίρως την πρόσκληση για την ψηφοφορία της Κυριακής και έτσι δεν θα επιβλέψει τη διαδικασία.