Η στήριξη του Ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπενιαμίν Νετανιάχου, στο σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ για τη Γάζα ενέχει σημαντικά ρίσκα. Σε διεθνές επίπεδο, ενδεχομένως να του επιτρέψει να ανακτήσει συμμαχίες που είχαν διαρραγεί λόγω της ισραηλινής στρατιωτικής επιχείρησης. Παράλληλα, στο εσωτερικό, το σχέδιο μπορεί να ενισχύσει την πολιτική του βάση, αλλά απειλεί να προκαλέσει ένταση με τους ακροδεξιούς εταίρους του, οι οποίοι αντιτίθενται σε οποιαδήποτε αναφορά σε μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος.
Ο Νετανιάχου παρουσίασε το σχέδιο ως κοινή προσπάθεια με τον Αμερικανό πρόεδρο, επιδιώκοντας να μετατοπίσει την πίεση για τον πόλεμο στη Χαμάς. Η οργάνωση καλείται να αποδεχθεί το σχέδιο ή να αντιμετωπίσει τη συνέχιση της πολιορκίας.
Στόχος του Νετανιάχου είναι να αξιοποιήσει το «ειρηνευτικό» σχέδιο για να ενισχύσει την πολιτική του θέση, τερματίζοντας τον πόλεμο, επιτυγχάνοντας την απελευθέρωση των ομήρων και προετοιμάζοντας το έδαφος για τις επόμενες εκλογές.
Ωστόσο, η αναφορά σε παλαιστινιακό κράτος αναμένεται να προκαλέσει αντιδράσεις από τους ακροδεξιούς κυβερνητικούς εταίρους του, όπως ο Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ και ο Μπεζαλέλ Σμότριχ, από τους οποίους εξαρτάται η σταθερότητα του συνασπισμού.
Πίεση προς τη Χαμάς και πολιτικές ισορροπίες
Σύμφωνα με τον πρώην σύμβουλο του Νετανιάχου, Ναντάβ Στρόιχλερ, το σχέδιο μεταθέτει όλη την πίεση στη Χαμάς, αμβλύνοντας παράλληλα τις διεθνείς επικρίσεις κατά του Ισραήλ. Ο Νετανιάχου, εκμεταλλευόμενος αυτή τη δυναμική, θα μπορούσε να οδηγηθεί στις εκλογές με ανανεωμένες σχέσεις με αραβικές και μουσουλμανικές χώρες.
Η πρόταση του Τραμπ, που έχει τη στήριξη ηγετών του αραβικού και μουσουλμανικού κόσμου, δεν απαιτεί άμεσα παραχωρήσεις από το Ισραήλ. Αντίθετα, ζητά από τη Χαμάς την απελευθέρωση ομήρων και την παράδοση οπλισμού με αντάλλαγμα την άρση της πολιορκίας της Γάζας.
Ο ισραηλινός στρατός θα παραμείνει στη Γάζα έως ότου διεθνής στρατιωτική δύναμη αναλάβει τον έλεγχο του θύλακα, χωρίς ξεκάθαρο χρονοδιάγραμμα αποχώρησης.
Αντιδράσεις και προοπτικές για το μέλλον
Ο Μπεζαλέλ Σμότριχ, ηγέτης του κόμματος Θρησκευτικός Σιωνισμός, ζήτησε τη συνέχιση της πολεμικής εκστρατείας και απέρριψε το σχέδιο Τραμπ, θεωρώντας το ανταλλαγή «πραγματικών επιτευγμάτων με πολιτικές ψευδαισθήσεις».
Ο Εραν Λερμάν, πρώην αναπληρωτής σύμβουλος εθνικής ασφάλειας, εκτιμά ότι η αποδοχή του σχεδίου από τη Χαμάς θα διαλύσει τον κυβερνητικό συνασπισμό. Ωστόσο, ο Νετανιάχου ενδέχεται να προσπαθήσει να παρουσιαστεί στους ψηφοφόρους με νέα πολιτική ατζέντα.
Δημοσκόπηση του Democracy Institute δείχνει ότι το 66% των Ισραηλινών θεωρεί πως είναι καιρός να λήξει ο πόλεμος, ενώ το 48,5% των δεξιών ψηφοφόρων συμμερίζεται την άποψη.
Η ισραηλινή αντιπολίτευση, αποτελούμενη από κόμματα διαφόρων πολιτικών αποχρώσεων, επικρίνει τους ακροδεξιούς κυβερνητικούς εταίρους και αποκλείει τη συμμετοχή σε μελλοντικό συνασπισμό με τους υπερορθόδοξους συμμάχους του Νετανιάχου.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο πρωθυπουργός δεν σκοπεύει να υποβάλει το σχέδιο Τραμπ προς έγκριση στην κυβέρνηση, αλλά θα ζητήσει ψήφο μόνο για τους όρους απελευθέρωσης των ομήρων, με αντάλλαγμα την απελευθέρωση Παλαιστινίων κρατουμένων.
Ο πρώην διπλωμάτης Αλόν Πίνκας προειδοποιεί ότι ο Νετανιάχου ίσως παρατείνει τις διαπραγματεύσεις για την αποχώρηση του στρατού, επιδιώκοντας την πολιτική του επιβίωση και την υπονόμευση του σχεδίου Τραμπ.
Διεθνείς εξελίξεις και προοπτικές
Το Ισραήλ αντιμετωπίζει αυξανόμενη διεθνή απομόνωση, καθώς αρκετοί από τους στενότερους συμμάχους του έχουν αναγνωρίσει παλαιστινιακό κράτος ή έχουν επιβάλει κυρώσεις και εμπάργκο όπλων.
Η Χαμάς, χωρίς διπλωματικά πλεονεκτήματα, καλείται είτε να αποδεχθεί τους όρους είτε να επιχειρήσει διαπραγμάτευση, με τον κίνδυνο το σχέδιο να εφαρμοστεί σε περιοχές που πλέον δεν ελέγχει.
Ισραηλινή πηγή αναφέρει ότι ο Νετανιάχου πίεσε για την απάλειψη κάθε αναφοράς σε παλαιστινιακό κράτος από το σχέδιο Τραμπ, ξεκαθαρίζοντας ότι αυτό δεν πρόκειται να συμβεί.
Το σχέδιο δεν παρέχει σαφή οδικό χάρτη για την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους, αλλά αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο εφόσον εφαρμοστεί το πρόγραμμα της Παλαιστινιακής Αρχής.
Αυτή η διατύπωση αναμένεται να προκαλέσει αντιδράσεις στους κυβερνητικούς εταίρους του Νετανιάχου, που είχαν προειδοποιήσει να μην υπάρξει αναφορά σε παλαιστινιακό κράτος.
Παρά τις αντιδράσεις, ο Νετανιάχου δηλώνει ότι το σχέδιο θέτει τις βάσεις για ειρήνη και εξομάλυνση των σχέσεων με αραβικές και μουσουλμανικές χώρες.
Σύμφωνα με τον Νέβε Γκόρντον του Queen Mary University, ο Νετανιάχου ενδέχεται να επιδιώξει την επανεκλογή του με όπλο την εξομάλυνση των σχέσεων με τον αραβικό κόσμο, ωστόσο υπάρχει ο κίνδυνος να αποχωρήσει από το σχέδιο, επιρρίπτοντας την ευθύνη στη Χαμάς, όπως έχει πράξει στο παρελθόν.