Η φύση του πολέμου μεταβάλλεται ραγδαία, καθώς τα μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα (drones), τα ρομποτικά συστήματα και η τεχνητή νοημοσύνη αποκτούν ολοένα μεγαλύτερη σημασία στα σύγχρονα πεδία μάχης. Οι τεχνολογικές εξελίξεις διαμορφώνουν νέες ισορροπίες δυνάμεων, όπως αναδεικνύεται από πρόσφατες δηλώσεις και πρωτοβουλίες ευρωπαίων ηγετών.
Ο υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας, Αλεξάντερ Ντόμπριντ, ανακοίνωσε ότι η χώρα θα επανεξοπλιστεί με αμυντικά drones, προχωρώντας σε μεταρρύθμιση του Νόμου περί Αεροπορικής Ασφαλείας. Ο στόχος είναι η ενίσχυση της προστασίας απέναντι σε σύγχρονες απειλές, όπως οι κυβερνοεπιθέσεις και η παραπληροφόρηση.
Σε παρόμοιο μήκος κύματος, ο πρόεδρος της Πολωνίας Κάρολ Ναβρότσκι τόνισε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ότι η ασφάλεια πλέον απειλείται όχι μόνο από συμβατικά όπλα αλλά και από «κυβερνοεπιθέσεις, εκστρατείες παραπληροφόρησης» και τη χρήση deep fakes. Επισήμανε, μάλιστα, πως η τεχνητή νοημοσύνη οφείλει να ρυθμιστεί αυστηρά, με τον ΟΗΕ να διαδραματίζει ηγετικό ρόλο στον καθορισμό των σχετικών κατευθυντήριων γραμμών.
Την ίδια ώρα, επιστήμονες και στελέχη εταιρειών τεχνητής νοημοσύνης, όπως Anthropic, Google DeepMind, Microsoft και OpenAI, προειδοποίησαν με κοινή επιστολή για την ανάγκη οριοθέτησης «κόκκινων γραμμών» στη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, ειδικά όσον αφορά τη διοίκηση πυρηνικών οπλοστασίων και αυτόνομων οπλικών συστημάτων.
Οι πρόσφατες ρωσικές παραβιάσεις εναέριου χώρου στην Πολωνία, τη Ρουμανία και την Εσθονία έχουν εντείνει την ανησυχία στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ. Η κατάρριψη ρωσικών drones από την Πολωνία σηματοδοτεί μια νέα φάση στην αντιμετώπιση τέτοιων απειλών, ενώ παρόμοια περιστατικά καταγράφηκαν και στη Δανία και τη Νορβηγία.
«Τείχος κατά των drones» και ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες
Αντιμέτωπη με τις αυξανόμενες απειλές, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε τη δημιουργία ενός «τείχους κατά των drones» κατά μήκος της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ. Η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χαρακτήρισε το μέτρο ως «ακρογωνιαίο λίθο για αξιόπιστη άμυνα».
Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της γερμανικής αμυντικής εταιρείας Helsing, Γκούντμπερτ Σερφ, η κατασκευή ενός τέτοιου συστήματος θα απαιτήσει προηγμένα συστήματα αναγνώρισης, δορυφόρους και αναγνωριστικά drones. Ωστόσο, ο Γενικός Επιθεωρητής των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων, Κάρστεν Μπρόιερ, υπογράμμισε πως δεν πρέπει να παραβλέπονται και άλλες απειλές, όπως οι πύραυλοι κρουζ και τα επανδρωμένα αεροσκάφη.
Η εμπειρία της Ουκρανίας, σύμφωνα με τον Σερφ, έδειξε ότι τα drones αποτελούν απαραίτητο συμπλήρωμα στα παραδοσιακά οπλικά συστήματα, προσφέροντας σημαντικό πλεονέκτημα κόστους-απόδοσης. Παράλληλα, εννέα κράτη-μέλη της ΕΕ και η Ουκρανία συμμετέχουν σήμερα σε συνάντηση στις Βρυξέλλες για τη συζήτηση της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ο αρμόδιος για την άμυνα επίτροπος της ΕΕ, Άντριους Κουμπίλιους, τόνισε ότι η Ευρώπη πρέπει να αντλήσει διδάγματα από την ουκρανική εμπειρία, χαρακτηρίζοντας την Ουκρανία ως «το μέλλον» της άμυνας.
Η Ουκρανία, που δέχεται καθημερινά επιθέσεις από ρωσικά drones, έχει αναπτύξει οικονομικά και αποτελεσματικά μέσα αντιμετώπισης, όπως ηλεκτρονικά αντίμετρα και drones αναχαίτισης. Σύμφωνα με ανάλυση της ουκρανικής Πολεμικής Αεροπορίας, πάνω από 80% των εχθρικών drones καταρρίπτονται.