Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, παρουσίασε το πρόγραμμα των κορυφαίων διπλωματικών συναντήσεων και έθεσε τους φετινούς στόχους της Εβδομάδας Υψηλού Επιπέδου, σε ενημέρωση των ανταποκριτών στη Νέα Υόρκη. Με έμφαση στην αποτελεσματικότητα, ο κ. Γκουτέρες κάλεσε τους διεθνείς ηγέτες να μετατρέψουν τη φετινή σύνοδο σε «εβδομάδα λύσεων» και όχι επιφανειακών εντυπώσεων.
Χαρακτηρίζοντας την Εβδομάδα ως «Μουντιάλ της διπλωματίας», υπογράμμισε ωστόσο ότι η διοργάνωση αυτή «δεν μπορεί να αφορά την καταγραφή πόντων, αλλά πρέπει να λύνει προβλήματα». Η παρέμβασή του εστιάστηκε στην ανάγκη για πρακτικά αποτελέσματα, εν μέσω όξυνσης γεωπολιτικών ρήξεων και αδυναμίας διεθνούς συνεργασίας.
Με επίκεντρο τις διαρκείς συγκρούσεις και τις πρωτοφανείς πιέσεις στη διεθνή συνεργασία, ο κ. Γκουτέρες προέτρεψε τις χώρες-μέλη να αξιοποιήσουν το εύρος των διμερών και πολυμερών επαφών της Νέας Υόρκης για να επιτευχθούν συμφωνίες με μετρήσιμα οφέλη.
«Η εβδομάδα του ΟΗΕ προσφέρει κάθε δυνατότητα για διάλογο και διαμεσολάβηση, κάθε ευκαιρία για εξεύρεση λύσεων», επισήμανε χαρακτηριστικά.
Βασικές Προτεραιότητες στη Διεθνή Ατζέντα ΟΗΕ
Στους κυριότερους άξονες που ο Γενικός Γραμματέας θέτει στη φετινή Εβδομάδα Υψηλού Επιπέδου, περιλαμβάνονται:
- Κατάπαυση του πυρός και προώθηση ειρηνευτικών διαβουλεύσεων σε κρίσιμες εστίες (Γάζα, Ουκρανία, Σουδάν)
- Ενίσχυση της διεθνούς δράσης κατά της κλιματικής αλλαγής
- Έναρξη παγκόσμιου διαλόγου για τη διακυβέρνηση της Τεχνητής Νοημοσύνης
- Χειροπιαστά βήματα υπέρ της ισότητας των φύλων (πρωτοβουλίες «Beijing+30»)
- Στήριξη της μεταρρύθμισης UN80 για τον εκσυγχρονισμό του ΟΗΕ
Πάνω από 150 διμερείς επαφές αναμένονται στο πλαίσιο της συνόδου, με στόχο τη γεφύρωση διαφορών και την επανεκκίνηση ειρηνευτικών πρωτοβουλιών σε περιοχές αιχμής, όπως η Ουκρανία, η Μέση Ανατολή, το Σουδάν, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η Σομαλία και το Κυπριακό.
Αναφερόμενος στο Κυπριακό, ο κ. Γκουτέρες προανήγγειλε συναντήσεις με τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων, δηλώνοντας χαρακτηριστικά: «Δεν είμαι αισιόδοξος, δεν είμαι απαισιόδοξος· είμαι αποφασισμένος. Δεν θα τα παρατήσω». Προτεραιότητά του παραμένει η διατήρηση ανοιχτών διαύλων διαλόγου και η επανέναρξη των συνομιλιών.
Για το Παλαιστινιακό, τόνισε ότι η εκτίμηση περί γενοκτονίας ανήκει στα διεθνή δικαστήρια (ICJ), ενώ χαρακτήρισε εμφατικά την κατάσταση στη Γάζα ως «ηθικά, πολιτικά και νομικά απαράδεκτη», λόγω των αυξανόμενων θυμάτων, της μαζικής καταστροφής, του εκτοπισμού και των εμποδίων στη χορήγηση ανθρωπιστικής βοήθειας. Παράλληλα, καταδίκασε τις επιθέσεις της Χαμάς το φθινόπωρο, στηρίζοντας τη δημιουργία ενός αφοπλισμένου παλαιστινιακού κράτους υπό την Παλαιστινιακή Αρχή. Ζήτησε άμεσα κατάπαυση του πυρός, απελευθέρωση ομήρων και ανεμπόδιστη ροή ανθρωπιστικής υποστήριξης, ενώ εμφανίστηκε θετικός σε συνάντηση με τον Πρωθυπουργό Νετανιάχου.
Σχετικά με την Ουκρανία, ο κ. Γκουτέρες σημείωσε ότι προς το παρόν οι θέσεις των πλευρών παραμένουν ασύμβατες και κάθε προσωρινή ειρήνη θα πρέπει να προσανατολίζεται σε λύση στη βάση του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και του Διεθνούς Δικαίου.
Διεθνή Δίκαια, Ανθρώπινα Δικαιώματα και Μεταρρύθμιση
Απαντώντας σε ερώτηση για το Αφγανιστάν, ο Γενικός Γραμματέας καταδίκασε με σφοδρότητα τον αποκλεισμό γυναικών και κοριτσιών από τους Ταλιμπάν, κάνοντας λόγο για ενέργεια «απαράδεκτη» και «ανόητη», και παρότρυνε στη διασφάλιση ανθρωπιστικής πρόσβασης και ισότητας των φύλων.
Εξήρε τη σημασία της UNIFIL στον Λίβανο, ζητώντας από το Ισραήλ να σεβαστεί τους όρους κατάπαυσης του πυρός και να αποσυρθεί από καταληφθείσες θέσεις. Υποστήριξε τον στόχο της λιβανικής κυβέρνησης για τον πλήρη έλεγχο της νόμιμης βίας.
Ο κ. Γκουτέρες αναγνώρισε τα εμπόδια που θέτει η παράλυση του Συμβουλίου Ασφαλείας λόγω γεωπολιτικών αντιθέσεων, αλλά υπερασπίστηκε τη συνολική αξία του ΟΗΕ – στην ανθρωπιστική δράση, στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, στον περιορισμό της Τεχνητής Νοημοσύνης και στην προαγωγή της δίκαιης οικονομικής ανάπτυξης.
Τέλος, δήλωσε ανοικτός στις προτάσεις για περιορισμό της χρήσης βέτο από τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, ως βήμα προς μια πιο λειτουργική παγκόσμια διακυβέρνηση.