Οι χώρες της Ευρώπης παραμένουν σταθερά στην κορυφή της έρευνας που πραγματοποιεί σε ετήσια βάση η εταιρεία Mercer, ως αυτές που προσφέρουν τα υψηλότερα εισοδήματα και τις καλύτερες υπηρεσίες στους συνταξιούχους.
Η εταιρεία λαμβάνει υπόψη την κοινωνική ασφάλιση, την υγειονομική περίθαλψη και φυσικά τις αποδοχές, σε μία έρευνα που συγκρίνει 47 διαφορετικά συνταξιοδοτικά συστήματα σε παγκόσμιο επίπεδο -στις χώρες που εξετάστηκαν δεν περιλαμβάνεται η Ελλάδα.
Στην πραγματικότητα, τρεις χώρες κυριαρχούν στον παγκόσμιο δείκτη του Ινστιτούτου CFA της Mercer από το 2021: η Ισλανδία (μέσος όρος 84,6), η Ολλανδία (μέσος όρος 84,4) και η Δανία (μέσος όρος 81,8) θεωρούνται ότι έχουν τα καλύτερα συνταξιοδοτικά συστήματα κατά τη διάρκεια αυτών των τριών τελευταίων ετών.
«Και τα τρία συστήματα διαθέτουν μεγάλα συνταξιοδοτικά ταμεία με καθορισμένες εισφορές από τους εργαζόμενους και τους εργοδότες. Έχουν υποχρεωτικά ή οιονεί υποχρεωτικά συστήματα. Οι χώρες αυτές επωφελούνται από καλές οικονομίες κλίμακας σε σχέση με πιο κατακερματισμένες αγορές, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, για τις συντάξεις», τονίζει η Ε. Ουόλς, επικεφαλής επενδύσεων και πλούτου της Mercer.
Όπως φαίνεται στον πίνακα, στη φετινή έρευνα τις καλύτερες βαθμολογίες, πάνω από 80 με μέγιστο το 100, έλαβαν η Ολλανδία, η Ισλανδία, η Δανία και το Ισραήλ. Χαμηλή βαθμολογία, 60 - 65, λαμβάνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ στις τελευταίες θέσεις βρίσκονται αναδυόμενες οικονομίες, όπως η Τουρκία και η Ινδία.
Οι βαθμολογίες των συνταξιοδοτικών συστημάτων
Η Ολλανδία πήρε φέτος την υψηλότερη συνολική τιμή του δείκτη (85) χάρη στις καλές παροχές, την ισχυρή βάση περιουσιακών στοιχείων και την υγιή ρύθμιση, ενώ δημοφιλείς ευρωπαϊκοί προορισμοί όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Κροατία αντιμετώπισαν κάποια προβλήματα.
Ο δείκτης της Mercer αποτελείται από τρεις υποκατηγορίες όπου βαθμολογεί ένα συνταξιοδοτικό σύστημα: επάρκεια, βιωσιμότητα και ακεραιότητα.
Επάρκεια εισοδήματος
Βασικός στόχος κάθε συνταξιοδοτικού συστήματος θα πρέπει να είναι η παροχή επαρκούς εισοδήματος στους συνταξιούχους, ουσιαστικά ένα δίχτυ ασφαλείας. Η ικανότητα των κυβερνήσεων να δημιουργούν κίνητρα για τους εργαζόμενους με μέσο εισόδημα να αποταμιεύουν για τη συνταξιοδότηση παίζει σημαντικό ρόλο για την υγεία κάθε συστήματος.
Ο σχεδιασμός του τρόπου πληρωμών είναι επίσης καθοριστικής σημασίας, σύμφωνα με την κατάταξη της Mercer, καθώς και το κατά πόσον οι εργαζόμενοι μπορούν να συνεχίσουν να συγκεντρώνουν παροχές όταν βρίσκονται προσωρινά εκτός του εργατικού δυναμικού, για λόγους φροντίδας παιδιών ή ασθένειας.
Η Πορτογαλία κατέλαβε την πρώτη θέση σε αυτή τη μέτρηση με βαθμολογία 86,7 στην τελευταία έκθεση της Mercer, λόγω του δημόσιου συνταξιοδοτικού της συστήματος που βασίζεται στις αποδοχές. Η Ολλανδία ήταν στη δεύτερη θέση, με βαθμολογία 85,6. Και τα δύο συστήματα έχουν ένα ελάχιστο ποσοστό σύνταξης, δημιουργώντας ένα δίχτυ ακόμη και για τις ομάδες με το χαμηλότερο εισόδημα. Τη χαμηλότερη βαθμολογία στην Ευρώπη είχε η Πολωνία, η οποία κατέλαβε την 31η θέση παγκοσμίως με βαθμολογία 59,8.
Ακεραιότητα συστήματος
Τα χρηματοδοτούμενα συνταξιοδοτικά προγράμματα που παρέχονται από τον ιδιωτικό τομέα διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στη σταθερότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος μιας χώρας. Ο δείκτης της Mercer εξετάζει κατά πόσον τα ιδιωτικά συνταξιοδοτικά προγράμματα στις χώρες παράγουν αρκετή αξία για τα μέλη και κατά πόσον υπάρχει αρκετή εμπιστοσύνη του κοινού για αυτά τα προγράμματα.
Η Φινλανδία είχε την καλύτερη βαθμολογία όσον αφορά την ακεραιότητα με ποσοστό 90,9 το 2023. Το Βέλγιο ήρθε στη δεύτερη θέση με βαθμολογία 88,2 και η Ολλανδία κατέλαβε την τρίτη θέση με βαθμολογία 87,7. Η Γαλλία είχε τη χειρότερη επίδοση στην Ευρώπη, με βαθμολογία 54,4. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ΗΠΑ τοποθετούνται επίσης πολύ κάτω από τον παγκόσμιο μέσο όρο με 59,5 μονάδες σε αυτή την κατηγορία.
Η Φινλανδία χαρακτηρίζεται επίσης ως «υπέροχο μέρος» για να συνταξιοδοτηθεί κανείς σύμφωνα με δείκτη της Natixis. Παρά το γεγονός ότι δεν κατάφερε να μπει στην πρώτη δεκάδα της Natixis στη συνολική βαθμολογία, η Φινλανδία ηγείται της κατηγορίας «ποιότητα ζωής» της επενδυτικής τράπεζας για πέντε συνεχή έτη. Η υψηλή βαθμολογία ευτυχίας, η υψηλή ποιότητα του αέρα, του νερού και της υγιεινής, καθώς και η βιοποικιλότητα είναι οι κύριοι παράγοντες που οδήγησαν τη Φινλανδία στην πρώτη θέση, όπως αναφέρεται.
Η Νορβηγία ήταν η κορυφαία στον δείκτη της Natixis για το 2023, διατηρώντας τη θέση της από πέρυσι και διαθέτοντας συνολική βαθμολογία 83%. Η Ελβετία κατέχει τη δεύτερη θέση στο συνολικό δείκτη και είναι πρώτη στην κατηγορία «οικονομικά στη συνταξιοδότηση».
Βιωσιμότητα του συστήματος
Η Mercer πιστεύει ότι η οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας μακροπρόθεσμα παίζει επίσης καθοριστικό ρόλο, καθώς επηρεάζει άμεσα τον αριθμό των ατόμων που εργάζονται και το ποσό των χρημάτων που αποταμιεύονται για τη συνταξιοδότηση. Επιπλέον, το ύψος του χρέους που έχει μια χώρα και το ποσό του δημόσιου χρήματος που δαπανά για συντάξεις, επηρεάζουν τη βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού της συστήματος.
Με βάση αυτούς τους παράγοντες, η Ισλανδία έχει το πιο βιώσιμο σύστημα στην Ευρώπη με βαθμολογία 83,8. Η Δανία και η Ολλανδία ακολουθούν αμέσως μετά, με 82,5 και 82,4 αντίστοιχα. Η Ιταλία έχει τη χαμηλότερη βαθμολογία στην Ευρώπη με 23,7, ακολουθούμενη από την Ισπανία με βαθμολογία 28,5.
Ωστόσο, η Ουόλς της Mercer σημείωσε ότι υπάρχουν ορισμένοι ήπιοι παράγοντες που δεν λαμβάνει υπόψη ο δείκτης, οι οποίοι θα μπορούσαν να κάνουν χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία δημοφιλείς προορισμούς συνταξιοδότησης για πολλούς ανθρώπους.
«Επικεντρωνόμαστε πολύ στο συνταξιοδοτικό σύστημα, αλλά αυτό δεν είναι το μόνο που πρέπει να εξετάσουμε. Πρόκειται για μια σημαντική ισορροπία. Πολλά εξαρτώνται επίσης από το φορολογικό σύστημα, το κλίμα και την κουλτούρα της χώρας και από το αν οι άνθρωποι μπορούν πραγματικά να είναι ευτυχισμένοι εκεί», όπως ανέφερε.