Ένας παγκόσμιος διαγωνισμός - πρόκληση με βραβείο ενός εκατομμυρίου ευρώ και τίτλο «Helsinki Energy Challenge», προκηρύχθηκε στη μακρινή Φινλανδία με το ερώτημα: «Πώς μπορούμε να απαλλάξουμε τη θέρμανση του Ελσίνκι από τις ανθρακούχες εκπομπές, χρησιμοποιώντας όσο το δυνατόν λιγότερο βιομάζα». Στο διαγωνισμό έλαβαν μέρος 252 μελετητές από 35 χώρες και πριν λίγες μέρες ανακοινώθηκε η επιλογή των νικητών.
Τα θέμα παρουσιάζει ελληνικό ενδιαφέρον, επειδή η τηλεθέρμανση αποτελεί μια οιονεί παράπλευρη απώλεια που προστίθεται στις διάφορες κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις που θα φέρει η πράσινη ανάπτυξη στις μακροχρόνια εξαρτημένες από τον λιγνίτη περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας. Οι πόλεις Πτολεμαΐδα, Αμύνταιο και Κοζάνη απολαμβάνουν εδώ και πολλά χρόνια το προνόμιο της κεντρικής θέρμανσης με νερό που θερμαίνεται με ανάκτηση της απορριπτόμενης θερμότητας της ηλεκτροπαραγωγής και φθάνει στον κάθε χώρο μέσω εκτεταμένου δικτύου υπόγειων σωληνώσεων. Σύμφωνα με το πρόγραμμα απολιγνιτοποίησης, τα εργοστάσια της ΔΕΗ θα κλείσουν το ένα μετά το άλλο και έτσι πρέπει είτε να αναζητηθούν νέες θερμικές πηγές για τα δίκτυα της τηλεθέρμανσης ή να βρεθούν άλλοι τρόποι για να καλυφθεί μια ανάγκη που είναι ιδιαίτερα σημαντική λόγω του κλίματος της περιοχής.
Η Υπηρεσία που είναι επιφορτισμένη με τον σχεδιασμό της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης έχει, όπως είναι φυσικό, αναγνωρίσει το πρόβλημα και το αντιμετωπίζει με μεθοδικότητα. Ήδη ανακοινώθηκε ότι «σχεδιάστηκε και εφαρμόζεται ένα συνεκτικό σχέδιο για την αδιατάραχτη λειτουργία των τηλεθερμάνσεων με κεντρική ιδέα τη διασύνδεση όλων των σημείων παραγωγής με όλα τα σημεία κατανάλωσης στις τρεις πόλεις». Το σχέδιο μιλάει για τη διαμόρφωση ενός θερμικού κόμβου ο οποίος θα απαρτίζεται από τη λιγνιτική μονάδα Πτολεμαΐδα V, που θα παραμείνει για λίγα ακόμη χρόνια σε λειτουργία, καθώς και από λέβητες με θερμαντική πηγή τον ηλεκτρισμό ή το φυσικό αέριο. Η Υπηρεσία επεξεργάζεται επίσης λύσεις για πόλεις που δεν διαθέτουν τηλεθερμάνσεις με την ανάπτυξη δικτύου διανομής φυσικού αερίου.
Αυτά τα σχέδια αποτελούν ίσως ό,τι καλύτερο μπορούσε να σχεδιαστεί κάτω από τις παρούσες συνθήκες αλλά δεν είναι «πράσινα». Η μονάδα Πτολεμαΐδα V θα χρησιμοποιεί τον υπό κατάργηση λιγνίτη, ενώ το φυσικό αέριο μπορεί ως ορυκτό καύσιμο να είναι το πιο καθαρό, αλλά πράσινο δεν είναι. Δεν καλύπτουν έτσι το ζητούμενο σε μακροχρόνια προοπτική, που είναι η παροχή της τηλεθέρμανσης από ήδη γνωστές ανεξάντλητες πηγές ενέργειας και με δυνατότητα προσαρμογής και ενσωμάτωσης νέων τεχνολογιών που μελλοντικά ίσως αναπτυχθούν.
Το παραπάνω ζητούμενο ήταν ακριβώς η πρόκληση στο διαγωνισμό του Ελσίνκι και τόσο οι δέκα λύσεις που προκρίθηκαν στον τελικό όσο και οι τέσσερεις που τελικά ανακηρύχθηκαν νικήτριες, το καλύπτουν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό.
Το Ελσίνκι είναι, βέβαια, πόλις παραθαλάσσια και οι τέσσερεις νικήτριες λύσεις χρησιμοποιούν ως κύρια ενεργειακή πηγή το θαλασσινό νερό σε συνδυασμό με αντλίες θερμότητας και ηλιακούς συλλέκτες. Θαλασσινό νερό βέβαια βρίσκεται μακριά από τη Δυτική Μακεδονία και αυτό κάνει τις τέσσερεις νικήτριες λύσεις περιορισμένου για εμάς ενδιαφέροντος.
Άξια προσοχής είναι όμως μια από τις δέκα που έφθασαν στον τελικό με τίτλο Going Deep (Πηγαίνοντας Βαθιά) που χρησιμοποιεί ως πηγή την χαμηλής ενθαλπίας γεωθερμία που ασφαλώς υπάρχει και σε όλες τις δικές μας λιγνιτικές περιοχές. Οι μελετητές υποστηρίζουν ότι έχει τη δυνατότητα μεγάλης ισχύος, ευελιξία σε μεταβαλλόμενες συνθήκες, προσαρμοστικότητα σε νέες τεχνολογίες και λογικό κόστος. Η πλήρης περιγραφή υπάρχει στο διαδίκτυο και οι αρμόδιοι αξίζει τον κόπο να την μελετήσουν.
* Ο κ. Ραφαήλ Μωυσής είναι ιδρυτής του Συλλόγου Αποφοίτων ΜΙΤ στην Ελλάδα. Έχει εκδώσει δυο βιβλία «Θα γίνει της Δεής» και «ΑΛΗΘΙΝΑ ΚΑΙ ΑΝΕΚΔΟΤΑ. Ιστορίες με 55 πρόσωπα».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
