Ο σχεδιασμός κληρονομικής διαχείρισης - ή Estate Planning, όπως είναι ο διεθνής όρος - είναι η διαδικασία καθορισμού διαχείρισης της περιουσίας και των νομικών υποχρεώσεων μετά θάνατον ή σε περίπτωση αναπηρίας. Με άλλα λόγια, είναι η διαδικασία διασφάλισης ότι τα περιουσιακά στοιχεία που με τόσο κόπο απέκτησε ο καθένας, πάνε εκεί που πραγματικά επιθυμεί και με τον τρόπο που επιθυμεί.
Ωστόσο, είναι ένα ζήτημα που πολλοί από εμάς αποφεύγουμε όχι μόνο να συζητήσουμε αλλά ακόμα και να σκεφτούμε. Οι περισσότεροι το αντιλαμβάνονται μόνο ως μια πρόνοια για τις επόμενες γενιές και το ταυτίζουν με το τραυματικό γεγονός της απώλειας. Αυτό το αρνητικό συναίσθημα τους κάνει να αντιστέκονται ακόμα και στην σκέψη και συνεπώς το αποφεύγουν ή το αγνοούν εντελώς - εξού και οι αμέτρητες διαμάχες κληρονόμων, εντός κι εκτός δικαστηρίων.
Αυτή η στάση εξηγείται φυσικά από την θεωρία της εξέλιξης, σύμφωνα με την οποία ο άνθρωπος, ως αποτέλεσμα της φυσικής εξέλιξης, έχει αναπτύξει ένα σύστημα αυτοάμυνας που τον καθοδηγεί στο να εστιάζει σε πιθανούς κινδύνους ή απειλές περισσότερο από ό,τι σε θετικά γεγονότα. Η τάση αυτή ήταν χρήσιμη στον προϊστορικό άνθρωπο, καθώς τον βοήθησε να επιβιώσει σε ένα περιβάλλον γεμάτο κινδύνους.
Εντούτοις, η ίδια η επιστήμη της ψυχολογίας επιβεβαιώνει ότι είμαστε ικανοί να προγραμματίσουμε τον εγκέφαλο μας με τέτοιο τρόπο, ώστε αυτή η αρνητική προκατάληψη να μην σταθεί εμπόδιο σε αυτά που πρέπει να κάνουμε όχι μόνο για τις επόμενες γενιές αλλά και για την δική μας ευημερία διότι σχεδιασμός δεν αφορά μόνο στα χρήματα, αλλά και σε άλλες σημαντικές πτυχές της ζωής μας, όπως η υγεία μας και η περίθαλψη σε περίπτωση αναπηρίας.
Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι ο ανάγκη να οργανώσουμε και να προστατεύσουμε την περιουσία μας δεν είναι ένα μονοδιάστατο ζήτημα που αφορά μόνο τους πλούσιους και τους ηλικιωμένους, αλλά στην πραγματικότητα μας αφορά όλους, ανεξάρτητα από την ηλικία, το εισόδημα και την κοινωνική θέση.
Η ζωή είναι απρόβλεπτη και αυτό που επιθυμούμε είναι να διασφαλίσουμε ότι οτιδήποτε αναπάντεχο θα επηρεάσει στο μικρότερο δυνατό βαθμό την καθημερινότητα των αγαπημένων μας προσώπων. Καθώς, πέραν της «μοιρασιάς» των περιουσιακών στοιχείων, ο σχεδιασμός κληρονομιάς περιλαμβάνει τον προσδιορισμό του ακριβούς τρόπου διανομής είτε πρόκειται για την απονομή μερισμάτων/πληρωμών προς τους δικαιούχους, αν κι εφόσον πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις, είτε για την εκπαίδευση των παιδιών και άλλων εξόδων διαβίωσης, την ενίσχυση φιλανθρωπικών οργανώσεων ή άλλων σκοπών.
Για τον σχεδιασμό κληρονομικής διαδοχής μπορεί να εφαρμοστούν μια ή περισσότερες μέθοδοι, όπως η σύνταξη διαθήκης, η σύσταση ασφάλειας ζωής (private placement life insurance) ή καταπιστεύματος (trust), η πραγματοποίηση φιλανθρωπικών δωρεών, κλπ. ανάλογα με την φορολογική κατοικία και τους στόχους του καθενός.
Επίσης, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι ένας σαφής και καλός σχεδιασμός πρέπει να λαμβάνει υπόψη και τον φορολογικό αντίκτυπο ανάλογα με την περίπτωση. Είναι γεγονός ότι με την αύξηση των αξιών των περιουσιακών στοιχείων, ιδίως για κατοικίες, τα ποσά του φόρου κληρονομιάς που συλλέγονται αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά, με τη δημοσιονομική οπισθοδρόμηση (fiscal drag) να παίζει κι εκείνη το ρόλο της. Εξαιτίας αυτού, ο σχεδιασμός σε συνάρτηση με το φορολογικό γίνεται όλο και πιο σημαντικός και πρέπει να γίνεται με την βοήθεια ειδικών ώστε να μην υπάρχουν εκπλήξεις αργότερα.
Σε κάθε περίπτωση, ανεξαρτήτως του μεγέθους της περιουσίας μας, καθώς και των οικονομικών μας συνθηκών, η κληρονομιά μας μπορεί να έχει μεγάλη επίδραση στη ζωή των αγαπημένων μας και στην κοινωνία γενικότερα. Γι' αυτόν τον λόγο, είναι σημαντικό να εξετάζουμε προσεκτικά τον τρόπο που την διαχειριζόμαστε και την μεταβιβάζουμε.
Συνεπώς, με τον σχεδιασμό κληρονομικής διαχείρισης μας δίνεται η δυνατότητα αφενός να διατηρήσουμε την οικογενειακή παράδοση αφού μεταβιβάζοντας τα περιουσιακά μας στοιχεία στις επόμενες γενιές ενισχύουμε τον δεσμό της οικογένειας και την ταυτότητά της, αφετέρου αφήνουμε την παρακαταθήκη μας στον κόσμο αφού η κληρονομιά μας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για το καλό της κοινωνίας και των μελλοντικών γενεών.
Ο σχεδιασμός κληρονομικής διαχείρισης είναι το μέσο για να εκπληρώσουμε τις πιο ουσιαστικές επιθυμίες μας και ο τρόπος για να προωθήσουμε τις αξίες μας και να αφήσουμε το αποτύπωμα που επιθυμούμε σε αυτό τον κόσμο.
* Η κ. Ροζίνα Κούστα είναι Wealth Manager και Principal της Mereo Wealth, εταιρείας Συμβουλευτικής Διαχείρισης Πλούτου για την Ελλάδα και το Εξωτερικό.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
