Έχουμε στις αρχές των προηγούμενων ετών αναφερθεί στο περιοδικό του MIT Technology Review και ειδικά στον κατάλογο με τις 10 Πρωτοποριακές Τεχνολογίες οι οποίες, σύμφωνα με τους συντάκτες του περιοδικού, έχουν την προοπτική να αλλάξουν ριζικά τον τρόπο που ζούμε και εργαζόμαστε. Η λίστα για το 2023 που μόλις δημοσιεύθηκε, έχει πάλι στην κορυφή την τεχνητή νοημοσύνη και περιλαμβάνει βιοτεχνολογία, κλιματική αλλαγή, υπολογιστές, καταναλωτικά αγαθά και άλλα.
Ας δούμε ολόκληρο τον κατάλογο:
1. AI για τα πάντα
Όταν η OpenAI ανακοίνωσε έναν δωρεάν ιστό που ονομάζεται ChatGPT τον Νοέμβριο του 2022, κανείς δεν φανταζόταν ότι αυτή η χαμηλών τόνων κυκλοφορία θα άλλαζε τα πάντα. Μέχρι τον Ιανουάριο, το ChatGPT είχε γίνει η ταχύτερα από ποτέ αναπτυσσόμενη διαδικτυακή εφαρμογή, προσφέροντας σε οποιονδήποτε διαθέτει πρόγραμμα περιήγησης πρόσβαση σε ένα από τα πιο ισχυρά ουδέτερα δίκτυα που έχουν κατασκευαστεί.
Ζούμε στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης, του AI, και εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι αλληλοεπιδρούν άμεσα με παραγωγικά εργαλεία όπως το ChatGPT τα οποία, μετά από σχετικές προτροπές, παράγουν κείμενο, εικόνες, βίντεο και πολλά άλλα. Η δημοτικότητά τους έχει αναδιαμορφώσει τη βιομηχανία, καθιστώντας την OpenAI ένα οικείο όνομα και αναγκάζοντας την Google Meta και τη Microsoft να επενδύσουν σε μεγάλο βαθμό σε αυτήν την τεχνολογία.
2. Εξαιρετικά αποδοτικές, ηλιακές κυψέλες
Η ηλιακή ενέργεια αναπτύσσεται γρήγορα σε όλο τον κόσμο και είναι το κλειδί στην παγκόσμια προσπάθεια για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Αλλά το μεγαλύτερο μέρος του ηλιακού φωτός που χτυπά τα σημερινά πάνελ δεν μετατρέπεται σε ηλεκτρική ενέργεια. Η προσθήκη ενός στρώματος μικροσκοπικών κρυστάλλων θα μπορούσε να κάνει τους ηλιακούς συλλέκτες πιο αποτελεσματικούς. Οι ηλιακές κυψέλες που συνδυάζουν παραδοσιακό πυρίτιο με περοβσκίτες αιχμής θα μπορούσαν να ωθήσουν την απόδοση των ηλιακών συλλεκτών σε νέα ύψη.
3. Τα Vision Pro της Apple
Η Apple θα κυκλοφορήσει φέτος το πρώτο headset μικτής πραγματικότητας, το Vision Pro. Το χαρακτηριστικό γνώρισμα που στοχεύει να εκτοπίσει κάθε προηγούμενο, είναι η υψηλότερης ανάλυσης οθόνη που έγινε ποτέ για μια τέτοια συσκευή. Θα αποδειχθεί στα αλήθεια ότι είναι μια εφαρμογή που εκτοπίζει κάθε προηγούμενη; Είναι νωρίς, αλλά η εταιρεία με την μεγαλύτερη κεφαλαιοποίηση στον κόσμο, έχει βάλει τολμηρό στοίχημα ότι η απάντηση είναι ναι.
4. Φάρμακα απώλειας βάρους
Η παγκόσμια αύξηση της παχυσαρκίας έχει χαρακτηριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγεία ως επιδημία. Φάρμακα όπως το Mounjaro και το Wegove είναι από τα πιο ισχυρά εργαλεία που έχουν οι ασθενείς και οι γιατροί για να την αντιμετωπίσουν. Τα στοιχεία δείχνουν ότι φάρμακα απώλειας βάρους μπορούν να προστατεύσουν ακόμη και από καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά επεισόδια.
Δεν μπορώ όμως να αντέξω τον πειρασμό να προσθέσω το δικό μου σχόλιο: Ενώ εμείς χειροκροτούμε την ανάπτυξη φαρμάκων για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας, ένας στους δέκα συνανθρώπους μας στη Γη πηγαίνουν κάθε βράδυ να κοιμηθούν πεινασμένοι.
5. Eνισχυμένα γεωθερμικά συστήματα
Το BusinessDaily δημοσίευσε στις 8 Ιουλίου 2022 άρθρο με τίτλο «Οι μεγάλες προκλήσεις της μεταλιγνιτικής εποχής και η διέξοδος της γεωθερμίας» και έρχεται τώρα το Technology Review να χαρακτηρίσει τη γεωθερμία ως «ένα καυτό θέμα στον ενεργειακό τομέα». Η γεωθερμική ενέργεια είναι μια καθαρή και σχεδόν απεριόριστη πηγή ενέργειας η οποία, αντίθετα με τις άλλες ΑΠΕ, είναι συνεχώς διαθέσιμη ανεξάρτητα από τον καιρό ή την ώρα της ημέρας. Ωστόσο, τα συμβατικά γεωθερμικά εργοστάσια απαιτούν ειδικές γεωλογικές συνθήκες - συγκεκριμένα, διαπερατά πετρώματα με πηγές νερού. Εξαιτίας αυτού, η γεωθερμία αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 1% της παγκόσμιας παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Μια τεχνολογία που τώρα αναδύεται θα μας επιτρέψει να εκμεταλλευτούμε πολύ περισσότερο τη θερμότητα που βρίσκεται κάτω από τα πόδια μας. Πρόσφατες εξελίξεις και βελτιωμένα γεωθερμικά συστήματα, δείχνουν ότι μπορούν να αυξήσουν δραματικά την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας και να αποκτήσουμε πρόσβαση σε γεωθερμική θερμότητα σε νέες τοποθεσίες. Μπορούμε επίσης να δημιουργήσουμε γιγάντιες υπόγειες μπαταρίες για το ηλεκτρικό δίκτυο με τη δημιουργία πίεσης στα πηγάδια η οποία μπορεί να ενισχύσει την παραγωγή όταν αυξάνεται η ζήτηση.
6. Chiplets (Τσιπάκια)
Για δεκαετίες, οι κατασκευαστές τσιπ προσπαθούν να κάνουν τα τρανζίστορ μικρότερα στριμώχνοντάς τα όλο και περισσότερο, αλλά έχει γίνει εξαιρετικά ακριβό να συρρικνωθούν περαιτέρω τα τρανζίστορ και να κατασκευαστούν τα πολύπλοκα τσιπ που απαιτούν οι σημερινές βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας. Σε απάντηση, οι κατασκευαστές στρέφονται σε μικρότερα, πιο αρθρωτά "chiplets" που έχουν σχεδιαστεί για συγκεκριμένες λειτουργίες (όπως η αποθήκευση δεδομένων ή η επεξεργασία σημάτων) και μπορούν να συνδεθούν μεταξύ τους για να δημιουργήσουν ένα σύστημα. Όσο μικρότερο είναι ένα τσιπ, τόσο λιγότερα ελαττώματα είναι πιθανό να περιέχει, καθιστώντας την κατασκευή λιγότερο δαπανηρή.
Μέχρι τώρα, η υιοθέτηση chiplet παρεμποδίζονταν από την έλλειψη τεχνικών προτύπων για τη συσκευασία. Αυτό αλλάζει: η βιομηχανία έχει αγκαλιάσει ένα πρότυπο ανοιχτού κώδικα που ονομάζεται Universal Chiplet Interconnect Express. Θεωρητικά, τα πρότυπα θα διευκολύνουν τον συνδυασμό chiplets που κατασκευάζονται από διαφορετικές εταιρείες, γεγονός που θα μπορούσε να δώσει στους κατασκευαστές τσιπ περισσότερη ελευθερία σε γρήγορα μεταβαλλόμενους τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η αεροδιαστημική και η αυτοκινητοβιομηχανία.
7. Η πρώτη θεραπεία επεξεργασίας γονιδίων
Είχαμε δει και πέρυσι τo CRISPR (Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeat), το επαναστατικό εργαλείο επεξεργασίας γονιδίων DNA, σε εφαρμογή για την καταπολέμηση της χολυστερόλης. Η επεξεργασία έχει εξελιχθεί ραγδαία και μεταφέρεται γρήγορα από το εργαστήριο στην κλινική. Νέες θεραπείες που βασίζονται στο CRISPR αναπτύσσονται και τις τελευταίες εβδομάδες του 2023, η εταιρία Vertex, έγινε η πρώτη που κέρδισε ρυθμιστική έγκριση τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και στις ΗΠΑ για την ικανότητά της να θεραπεύει με το σύστημα αυτό, τη δρεπανοκυτταρική νόσο, μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση. Δεν θα είναι η τελευταία.
8. Υπολογιστές Exascale
Η ανάγκη (ή η μανία;) για ταχύτερους υπολογιστές φαίνεται να είναι αχόρταγη. Από τους Giga εξελιχθήκαμε στους Tera, μετά τους Peta και τώρα φθάνουμε στους Exa με την απόδοση να αυξάνεται λογαριθμικά. Οι ταχύτεροι υπερυπολογιστές που υπάρχουν σήμερα στον κόσμο, μπορούν να εκτελέσουν περισσότερους υπολογισμούς από ό, τι ένα exaflop (αυτό είναι ένα 1 ακολουθούμενο από 18 μηδενικά). Νέες μηχανές που μπορούν να επεξεργαστούν επιστημονικά δεδομένα σε αυτές τις ταχύτητες θα επιτρέψουν στους επιστήμονες να εκτελούν πιο εξελιγμένες προσομοιώσεις του κλίματος, της πυρηνικής σχάσης, της τυρβώδους ροής και άλλων περίπλοκων φυσικών καταστάσεων.
9. Αντλίες Θερμότητας
Αποτελεί έκπληξη η παρουσία της αντλίας θέρμανσης και ψύξης ανάμεσα στα τεχνολογικά επιτεύγματα του 2023. Αναφέρονται ως τεχνολογική εξέλιξη κάποιοι νέοι τύποι αντλιών που λειτουργούν σε υψηλότερες θερμοκρασίες και θα μπορέσουν να βοηθήσουν στην από-ανθρακοποίηση της βιομηχανίας, δεν είναι όμως αυτό το στοιχείο που εντάσσει τις αντλίες στη φετινή λίστα του περιοδικού. Είναι νομίζω η πρώτη φορά που το Technology Review χαρακτηρίζει ως μεγάλη τεχνολογική καινοτομία όχι μια εφεύρεση αλλά το γεγονός ότι αναγνωρίστηκε η αξία και αυξήθηκαν οι πωλήσεις μιας γνωστής από πολλές δεκαετίες ηλεκτρικής συσκευής. Πρόκειται λοιπόν για θύμα, ή μάλλον νικητή του πολέμου στην Ουκρανία και της ανάγκης περιορισμού κατανάλωσης φυσικού αερίου. Οι πωλήσεις αυξήθηκαν σε όλον τον κόσμο και στις ΗΠΑ ξεπέρασαν τις συσκευές που λειτουργούν με αέριο.
Θαύμαζα από φοιτητής της θερμοδυναμικής την αντλία θερμότητας επειδή είναι μια συσκευή που λειτουργεί με συντελεστή απόδοσης μεγαλύτερο από το 100% και χαίρομαι για τις αυξημένες πωλήσεις. Διαφωνώ όμως με τον χαρακτηρισμό ως νέα μεγάλη καινοτομία.
10. Δολοφόνοι του Twitter
Επί 17 χρόνια το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο Twitter υπήρξε κεντρικός φορέας μετάδοσης ειδήσεων, απόψεων, ανεκδότων, κουτσομπολιού και πολιτικών τοποθετήσεων. Ήταν ουσιαστικά το μοναδικό εργαλείο που επέτρεπε στους χρήστες του να αισθάνονται ταυτόχρονα μοντέρνοι και ενήμεροι. Αλλά όταν το αγόρασε ο Elon Musk και το μετονόμασε σε Χ, αφαίρεσε τα εργαλεία που εξασφάλιζαν κάποια μετριοπάθεια και διαδικασία επαλήθευσης και πρόσθεσε άλλα που μετέδιδαν και προωθούσαν ανακρίβειες και προπαγάνδα.
Δημιουργήθηκε έτσι η αναζήτηση «δολοφόνων του twitter» δηλαδή εναλλακτικών μέσων που να μην είναι υπό τον έλεγχο ενός ατόμου και το περιοδικό θεωρεί ότι η ανάδειξη ορισμένων τέτοιων, όπως του Bluesky, υπήρξε η δέκατη στη σειρά πολλά υποσχόμενη τεχνολογική εξέλιξη του 2023.
*Ο Ραφαήλ Μωυσής είναι ιδρυτής του Συλλόγου Αποφοίτων ΜΙΤ στην Ελλάδα. Έχει εκδώσει τρία βιβλία: «Θα γίνει της Δεής», «ΑΛΗΘΙΝΑ ΚΑΙ ΑΝΕΚΔΟΤΑ. Ιστορίες με 55 πρόσωπα» και «Εθνικό Συμβούλιο Ενέργειας - Ηλίας Γυφτόπουλος, Πρόεδρος».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
