Εδώ και αρκετά χρόνια δημοσιεύουμε κάθε Ιανουάριο στο BusinessDaily τις δέκα σπουδαιότερες τεχνολογικές καινοτομίες της χρονιάς που πέρασε. Είναι η εντυπωσιακή λίστα του περιοδικού του ΜΙΤ Technology Review που παρουσιάζει τις δέκα σημαντικότερες τεχνολογικές εξελίξεις που είχαν αναπτυχθεί σε διάφορα ερευνητικά κέντρα ή επιχειρήσεις οι οποίες, κατά την εκτίμηση του περιοδικού, είχαν την προοπτική να αλλάξουν τη ζωή μας.
Το περιοδικό διαφημίζει ήδη ότι η λίστα για το 2023 είναι έτοιμη να δημοσιευθεί στο επόμενο τεύχος του αλλά στο μεταξύ μας οδηγεί στο αντίθετο άκρο της τεχνολογικής προσπάθειας: Δημοσιεύει λίστα με τις επτά μεγαλύτερες τεχνολογικές αποτυχίες του 2023!
Είναι ένας κατάλογος που δείχνει πώς το πνεύμα της καινοτομίας μπορεί να ξεπεράσει την πραγματικότητα, μερικές φορές με δυσάρεστες συνέπειες και η περίπτωση έχει τα επτά παραδείγματά της για το 2023.
1. Το υποβρύχιο Titan
Το υποβρύχιο Titan που κατέρρευσε στη σκιά του Τιτανικού αποτελεί την περισσότερο εντυπωσιακή τεχνολογική καταστροφή της χρονιάς και δίνει σε όλους τους τεχνικούς μαθήματα πρακτικών προς αποφυγή.
Ήταν ένα ριζοσπαστικό βαθύ-υποβρύχιο, ένα σκάφος μεγέθους μίνι βαν, κατασκευασμένο από ανθρακονήματα, που ο μηχανικός αεροδιαστημικής Stockton Rush πίστευε ότι θα άνοιγε τα βάθη της θάλασσας σε ένα νέο είδος τουρισμού. Η εταιρεία του Ocean Gate είχε προειδοποιηθεί ότι το σκάφος δεν είχε αποδειχθεί ότι αντέχει στις 400 ατμόσφαιρες πίεσης. Ο Rush είχε απαντήσει: «Οι μεγάλοι πρωτοπόροι διακρίθηκαν για τους κανόνες που παραβίασαν, όχι για αυτούς που τήρησαν».
Αλλά η Θεία Επιστήμη της Αντοχής Υλικών το θεώρησε ως βλασφημία και του επέβαλε την εσχάτη των ποινών. Λίγες ημέρες μετά την απώλεια επαφής, ένα βαθυσκάφος ρομπότ εντόπισε τα υπολείμματα του Titan που πιθανότατα καταστράφηκε σε μια ακαριαία εσω-κατάρρευση. Εκτός από τον Rush, άλλοι τέσσερεις επιβάτες έχασαν τη ζωή τους.
2. Κρέας που καλλιεργείται στο εργαστήριο.
Αντί να σκοτώνουμε ζώα για τροφή, γιατί να μην παρασκευάζουμε βοδινό κρέας ή κοτόπουλο σε εργαστηριακή δεξαμενή; Αυτή είναι η ανθρωπιστική ιδέα πίσω από το κρέας που καλλιεργείται στο εργαστήριο. Το πρόβλημα όμως είναι να το καλλιεργείς σε μεγάλη κλίμακα. Το εγχείρημα αφορά την UpsideFoods, την start-up με έδρα το Berkeley της Καλιφόρνιας, η οποία συγκέντρωσε περισσότερα από μισό δισ. δολάρια και επιδείκνυε σειρές μεγάλων, λαμπερών, χαλύβδινων βιο-αντιδραστήρων. Αλλά οι δημοσιογράφοι σύντομα έμαθαν ότι το Upside ήταν ένα πουλί με δανεικά φτερά. Τα μεγάλα τανκς του δεν λειτουργούσαν. Μεγάλωνε κύτταρα δέρματος κοτόπουλου σε πολύ μικρότερες, πλαστικές εργαστηριακές φιάλες. Λεπτά στρώματα κυττάρων στη συνέχεια μαζεύονταν με το χέρι και πιέζονταν σε κομμάτια κοτόπουλου. Με άλλα λόγια, η Upside χρησιμοποιούσε πολλή εργασία, πλαστικό και ενέργεια για να φτιάξει σχεδόν καθόλου κρέας.
Παρόλο που το κοτόπουλο που καλλιεργείται στο εργαστήριο έχει έγκριση από την Food and Drug Administration, είναι αμφίβολο εάν το εργαστηριακό κρέας θα ανταγωνιστεί ποτέ το πραγματικό.To αληθινό κοτόπουλο πωλείται για $11 το κιλό σε ένα αμερικανικό σούπερ μάρκετ ενώ μερικές μπουκιές από το καλλιεργημένο πωλούνται για $45 σε ένα εστιατόριο αστέρων Michelin στο Σαν Φρανσίσκο. Η εταιρεία δεν το βάζει κάτω: «Μπήκαμε σε αυτό το έργο, όχι επειδή είναι ευκολότερο, αλλά επειδή ο Κόσμος το χρειάζεται επειγόντως», λέει.
3. Το Ρομπότ-ταξί της Cruise
Sorry, οπαδοί του αυτόματου πιλότου, αλλά δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τις φετινές αποτυχίες, γράφει το Technology Review. Η Tesla μόλις έκανε μια μαζική ανάκληση λογισμικού αφού τα αυτοκίνητα που τέθηκαν σε αυτόνομη οδήγηση χτύπησαν σε οχήματα έκτακτης ανάγκης.
Αλλά η μεγαλύτερη ανατροπή ήταν στην Cruise, το τμήμα της General Motors που έγινε η πρώτη εταιρεία που προσέφερε διαδρομές ταξί χωρίς οδηγό στο Σαν Φρανσίσκο, μέρα ή νύχτα, με στόλο που ξεπερνούσε τα 400 αυτοκίνητα. H Cruise υποστηρίζει ότι τα robotaxis δεν κουράζονται, δεν μεθούν και δεν αποσπάται η προσοχή τους. Δημοσίευσε ακόμη και μια ολοσέλιδη διαφήμιση εφημερίδας δηλώνοντας ότι «οι άνθρωποι είναι τρομερά κακοί οδηγοί».
Αλλά η Cruise ξέχασε ότι το «άνθρωποι είμαστε, σφάλματα κάνουμε» ισχύει για τους ανθρώπους αλλά δεν επιτρέπετε το ίδιο στα ρομπότ. Σύντομα, τα εξοπλισμένα με αισθητήρες Chevy Bolts της Cruise άρχισαν να εμφανίζουν αξιοσημείωτα ατυχήματα, συμπεριλαμβανομένου το σύρσιμο ενός πεζού για αρκετά μέτρα. Τον περασμένο Οκτώβριο, το Τμήμα Μηχανοκίνητων Οχημάτων της Καλιφόρνιας ανέστειλε την άδεια των robotaxis της General Motor, επικαλούμενο έναν «παράλογο κίνδυνο για τη δημόσια ασφάλεια». Είναι σοβαρό πλήγμα για την Cruise, η οποία έκτοτε απέλυσε το 25% του προσωπικού της και τον συνιδρυτή της. «Έχουμε διακόψει προσωρινά την υπηρεσία χωρίς οδηγό», αναφέρει τώρα ο ιστότοπός της.
4. Διασπορά πλαστικών
Το πλαστικό είναι ένα υπέροχο υλικό. Είναι ισχυρό, είναι ελαφρύ και μπορεί να πιεστεί σχεδόν σε οποιοδήποτε σχήμα: καρέκλες κήπου, κούκλες, τσάντες, λάστιχα αυτοκινήτων ή κλωστές. Το πρόβλημα είναι ότι υπάρχει πάρα πολύ. Κάθε χρόνο παράγονται 430 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού, σημαντικά περισσότερο από το βάρος όλων των ανθρώπων της γης. Από αυτά μόλις το 9% ανακυκλώνεται ενώ τα υπόλοιπα καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής και όλο και περισσότερο στο περιβάλλον. Όχι μόνο η μέση φάλαινα έχει κιλά από το υλικό στην κοιλιά της, αλλά μικροσκοπικά κομμάτια «μικροπλαστικού» έχουν βρεθεί σε αναψυκτικά, πλαγκτόν και ανθρώπινα αίματα, ακόμη και να αιωρούνται στον αέρα.
Οι επιπτώσεις στην υγεία από την εξάπλωση της ρύπανσης από μικροπλαστικά έχουν ελάχιστα μελετηθεί. Η ευαισθητοποίηση για την πλανητική μάστιγα αυξάνεται και ορισμένοι ζητούν μια «πλαστική συνθήκη» για να βοηθήσουν να σταματήσει η ρύπανση. Θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί επειδή το πλαστικό είναι τόσο φθηνό και χρήσιμο. Η αδυναμία λοιπόν επίτευξης οποιασδήποτε προόδου στη μείωση των πλαστικών αποβλήτων κατατάσσει το θέμα ανάμεσα στις τεχνολογικές αποτυχίες του 2023.
5. Η (όχι τόσο) έξυπνη καρφίτσα
Χαρακτηρίστηκε και ως η Ανθρωπιστική Καρφίτσα Τεχνητής Νοημοσύνης (HumaneAiPin) και στόχος της ήταν να υποκαταστήσει τα smartphone. Είναι ένα πλαστικό κόσμημα που καρφιτσώνεται στο πέτο και είναι εξοπλισμένο με κάμερα, τσιπ και αισθητήρες.
Μια συσκευή που να μας απαλλάσσει από τον εθισμό στο τηλέφωνο είναι ένας επιθυμητός στόχος, αλλά αυτή η μάλλον χονδροειδής καρφίτσα που κοστίζει 699 δολάρια και απαιτεί επίσης συνδρομή $24 το μήνα, δεν φαίνεται να είναι η λύση. Η συσκευή χαρακτηρίστηκε από τις πρώτες αξιολογήσεις ως «μαγική και άβολη σε ίσες δόσεις» με έμφαση στο άβολη. Ζυγίζει όσο ένα μπαλάκι του γκόλφ, που σημαίνει ότι δεν μπορεί να καρφιτσωθεί σε πουκάμισο ή σε μπλουζάκι. Έχει βέβαια ικανότητες. Μπορεί να ακούει και να μεταδίδει μηνύματά μας και προβάλει κάποια στοιχεία στο χέρι μας.
Κατασκευαστής είναι η νεοφυής εταιρία HumaneAi, δημιούργημα ζεύγους πρώην στελεχών της Apple που ξέρουν καλά τον τομέα της πληροφορικής. Κατάφεραν να συγκεντρώσουν κεφάλαια 250 εκατ. δολαρίων, να καταχωρίσουν 25 πατέντες κα να χρησιμοποιήσουν τα ταλέντα πολλών μηχανικών. Όπως όμως κάποιος έγραψε, «Παραβιάζει τον πρώτο κανόνα σχεδιασμού ενδυμάτων: Πρέπει να αρέσει στους ανθρώπους να το φορέσουν».
6. Ο υπεραγωγός του ενός καλοκαιριού
Ένας υπεραγωγός θερμοκρασίας δωματίου είναι ένα υλικό με μηδενική ηλεκτρική αντίσταση. Αν υπήρχε, θα καθιστούσε δυνατή την κατασκευή νέου τύπου μπαταρίες και ισχυρούς κβαντικούς υπολογιστές και θα έφερνε την πυρηνική σύντηξη πιο κοντά στην πραγματικότητα. Θα ήταν ένα αληθινό Ιερό Δισκοπότηρο. Έτσι, όταν τον περασμένο Ιούλιο μεταδόθηκε μια είδηση από την Κορέα ότι μια ουσία που ονομάζεται LK-99 ήταν πραγματικός υπεραγωγός, το σπουδαίο νέο μεταβιβάστηκε αμέσως σε όλα τα κοινωνικά δίκτυα. Το νέο εμφανίστηκε πρώτα στην Ασία, μαζί με ένα online βίντεο που έδειχνε λίγο υλικό να αιωρείται πάνω από έναν μαγνήτη. Και βέβαια τη φωτιά της είδησης ξάπλωσαν γρήγορα όλα τα κοινωνικά μέσα.
Τη μία υπερβολή διαδέχονταν η επόμενη. «Σήμερα μπορεί να έχω δει τη μεγαλύτερη ανακάλυψη της φυσικής στη ζωή μου», ανέφερε μια ανάρτηση στο X που την έχουν επισκεφθεί 30 εκατομμύρια άτομα. «Δεν νομίζω ότι οι άνθρωποι κατανοούν πλήρως τις επιπτώσεις... Να πώς θα μπορούσε να αλλάξει εντελώς τη ζωή μας» έλεγε μια άλλη ανάρτηση. Δεν πρόσεξε κανείς ότι συντάκτης της ανάρτησης ήταν κατ’ επάγγελμα διαφημιστής σε εταιρία παρασκευής καφέ. Πληθώρα επιστημόνων άφησαν τη δουλειά τους και προσπάθησαν να παράγουν και αυτοί το LK-99. Εις μάτην όμως.
Γρήγορα αποδείχθηκε ότι αυτό που είχε συμβεί στην Κορέα ήταν ότι ορισμένες ακαθαρσίες είχαν παρεισφρήσει στο πείραμα και παραπλάνησαν τους ερευνητές. Έτσι, ο υπέροχος υπεραγωγός διήρκησε για ένα μόνο όνειρο καλοκαιρικής νύχτας. Με τη βοήθεια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης βέβαια.
7. Πονηρή γεωμηχανική
Η ηλιακή γεωμηχανική έχει στόχο την ψύξη του πλανήτη με την απελευθέρωση ανακλαστικών υλικών στην ατμόσφαιρα. Είναι μια αμφιλεγόμενη διαδικασία επειδή δεν διακόπτει το φαινόμενο του θερμοκηπίου – μόνο το καλύπτει. Και οι πολλοί που αντιτίθενται με τη μέθοδο λένε ότι δεν έχει κανείς το δικαίωμα να μπλοκάρει τον ήλιο. Το Μεξικό απαγόρευσε τις δοκιμές γεωμηχανικής στις αρχές του τρέχοντος έτους, αφού μια startup που ονομάζεται Make Sunsets θέλησε να εμπορευματοποιήσει την προσπάθεια και να εκτοξεύσει μπαλόνια στο Μεξικό σχεδιασμένα να διασκορπίζουν ανακλαστικό διοξείδιο του θείου στον ουρανό. Για να χρηματοδοτήσει το έργο της άρχισε να πωλεί «πιστωτικά ψύξης» προς $10 το καθένα.
Η έγχυση σωματιδίων στον ουρανό είναι θεωρητικά φθηνή και εύκολη και η υπερθέρμανση του κλίματος αποτελεί μεγάλη απειλή αλλά η εφαρμογή της μεθόδου χωρίς να έχει προηγηθεί προσεκτική μελέτη μπορεί να δημιουργήσει αντιδράσεις που θα καθυστερήσουν την πρόοδο. Το θέμα είναι πραγματικά αμφιλεγόμενο και σίγουρα η σχετική εξέλιξη της χρονιάς δεν καταγράφεται στις επιτυχίες. Δεν είμαι όμως βέβαιος γιατί το Περιοδικό το έχει εντάξει ανάμεσα στις μεγάλες τεχνολογικές αποτυχίες.
Κλείνω με την ευχή για Καλή Χρονιά και την ελπίδα ότι θα αλλάξουμε διάθεση με τις δέκα σπουδαιότερες τεχνολογικές καινοτομίες.
*Ο Ραφαήλ Μωυσής είναι ιδρυτής του Συλλόγου Αποφοίτων ΜΙΤ στην Ελλάδα. Έχει εκδώσει τρία βιβλία: «Θα γίνει της Δεής», «ΑΛΗΘΙΝΑ ΚΑΙ ΑΝΕΚΔΟΤΑ. Ιστορίες με 55 πρόσωπα» και «Εθνικό Συμβούλιο Ενέργειας - Ηλίας Γυφτόπουλος, Πρόεδρος».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
