Το θρίλερ με τα δύο ελληνικά τάνκερ και το ράλι τιμών στο πετρέλαιο

Την ώρα που υπερθερμαίνεται η παγκόσμια αγορά πετρελαίου, με την τιμή του brent να ξεφεύγει την Παρασκευή πάνω από τα 115 δολ. το βαρέλι, έχοντας σημειώσει άνοδο κατά 6% αυτή την εβδομάδα, το θρίλερ με την κατάσχεση δύο ελληνόκτητων τάνκερ στα στενά του Ορμούζ από τις δυνάμεις της Τεχεράνης προσθέτει ένα ακόμη παράγοντα ανοδικής πίεσης στις διεθνείς τιμές του αργού, όπως εκτιμούν αναλυτές.

Η κατάσχεση των ελληνικών δεξαμενόπλοιων, “Prudent Warrior” και “Delta Poseidon”, τα οποία κατευθύνονταν στις ΗΠΑ και στο διυλιστήριο της Motor Oil, αντίστοιχα, έγινε με επιτηδευμένα προκλητικό τρόπο από τις ιρανικές αρχές, με προσνήωση ελικοπτέρων ενώ έπλεαν σε διεθνή ύδατα, κάτι που χαρακτηρίσθηκε από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών ως πράξη πειρατείας.

Στόχοι της Τεχεράνης μπορεί να έγιναν δύο ελληνικής ιδιοκτησίας τάνκερ, όμως το επεισόδιο εντάσσεται στο πλαίσιο της κλιμακούμενης αντιπαράθεσης του ισλαμικού καθεστώτος με την Ουάσιγκτον, τη στιγμή που έχουν βαλτώσει οι διαπραγματεύσεις με τη Δύση για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Οι Ιρανοί φαίνεται ότι απάντησαν συμμετρικά στην πρωτοβουλία των αμερικανικών αρχών να δεσμεύσουν δύο τάνκερ που έπλεαν στη Μεσόγειο, στα χωρικά ύδατα της Ελλάδας και της Κροατίας. Οι αμερικανικές αρχές ζήτησαν από την Ελλάδα και την Κροατία να δεσμεύσουν τα δύο τάνκερ και προχώρησαν στην κατάσχεση των φορτίων τους. Σημειώνεται ότι το τάνκερ που δεσμεύθηκε στην Ελλάδα έφερε ρωσική σημαία.

Οι Αμερικανοί προχώρησαν σε αυτές τις κινήσεις για να ενισχύσουν την αποτελεσματικότητα του πετρελαϊκού εμπάργκο που έχουν επιβάλει στο Ιράν. Σύμφωνα με τις αμερικανικές αρχές, τα δύο φορτία πετρελαίου μεταφέρονταν για λογαριασμό των Φρουρών της Επανάστασης, που έχουν χαρακτηρισθεί από τις ΗΠΑ ως τρομοκρατική οργάνωση.

Άγνωστο παραμένει ποια θα είναι τα επόμενα βήματα των Ιρανών σχετικά με τα δύο ελληνόκτητα δεξαμενόπλοια, που παραμένουν υπό κράτηση στο Ιράν. Το πιθανότερο σενάριο, σύμφωνα με αναλυτές, και στο βαθμό που η Τεχεράνη θα συνεχίσει να απαντά συμμετρικά στις κινήσεις των Αμερικανών, είναι να απελευθερωθούν τα πλοία, αφού πρώτα κατασχεθούν τα φορτία τους, όπως συνέβη και με τα δύο τάνκερ που μετέφεραν ιρανικό πετρέλαιο. Σε προηγούμενο επεισόδιο, πάντως, το 2019, όταν το Ιράν είχε κατασχέσει τάνκερ με βρετανική σημαία, το πλοίο κρατήθηκε στο Ιράν για δύο μήνες μέχρι να απελευθερωθεί.

Η επίδραση στις τιμές του αργού

Σε κάθε περίπτωση, όμως, η κλιμάκωση της έντασης μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν, με την Ελλάδα, που αποτελεί τη σημαντικότερη δύναμη στον κόσμο σε ιδιοκτησία τάνκερ μεταφοράς πετρελαίου, να βρίσκεται στη μέση, προσθέτει νέα προβλήματα στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου, που θα μπορούσαν να ενισχύσουν την ανοδική δυναμική των τιμών:

• Η αύξηση της έντασης δημιουργεί κινδύνους για την ομαλή μεταφορά του πετρελαίου στις αγορές. Όπως τονίζουν οι “Financial Times”, τα Στενά του Ορμούζ, η στενή στρατηγική δίοδος που χωρίζει το Ιράν από τα κράτη του Κόλπου, είναι μία από τις σημαντικότερες θαλάσσιες οδούς στον κόσμο για το αργό. Περίπου το ένα τρίτο όλων των φορτίων πετρελαίου που διακινούνται διεθνώς περνούν καθημερινά από τα Στενά του Ορμούζ, σύμφωνα με την Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας των ΗΠΑ.
• Οι ελπίδες για θετική κατάληξη των συνομιλιών της Δύσης με το Ιράν, ώστε να επιστρέψει στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου και να συμβάλει στην κάμψη των τιμών, δεν φαίνονται πλέον ρεαλιστικές, τουλάχιστον για την κρίσιμη περίοδο του καλοκαιριού με τη μεγάλη εποχική αύξηση της ζήτησης καυσίμων κίνησης στο βόρειο ημισφαίριο και, πρωτίστως, στις ΗΠΑ. Οι συνομιλίες είχαν ήδη βαλτώσει, καθώς το Ιράν θεωρεί υπερβολικά αυστηρούς τους περιορισμούς στο πυρηνικό του πρόγραμμα που ζητούν οι δυτικοί, ενώ απαιτεί να βγουν από τη λίστα των τρομοκρατικών οργανώσεων οι Φρουροί της Επανάστασης, κάτι που απορρίπτουν οι Αμερικανοί. Στην παρούσα φάση, η διπλωματία φαίνεται ότι περνά σε δεύτερη μοίρα και οι δύο πλευρές μπαίνουν σε μια φάση αψιμαχιών, με τους Αμερικανούς να προσπαθούν να «σφίξουν» ακόμη περισσότερο το πετρελαϊκό εμπάργκο και τους Ιρανούς να «σηκώνουν το γάντι».

Με αυτά τα δεδομένα, αναλυτές της αγοράς έλεγαν χθες ότι η νέα ένταση που δημιουργήθηκε μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν άρχισε αμέσως να επηρεάζει τις τιμές, καθώς έκανε πολλούς συναλλασσόμενους να θέλουν να αποφύγουν να περάσουν το Σαββατοκύριακο με θέσεις short με κίνδυνο να «καούν» τη Δευτέρα αν η ένταση κλιμακωθεί περαιτέρω και ανεβούν απότομα οι τιμές.

Όλα δείχνουν άνοδο...

Στην έναρξη της θερινής περιόδου, η τιμή του πετρελαίου έχει λόγους, τόσο από την πλευρά της ζήτησης, όσο και της προσφοράς, να κινηθεί σε υψηλότερα επίπεδα. Με τη χθεσινή του άνοδο πάνω από τα 115 δολ., το brent κερδίζει ήδη 67% σε 12μηνη βάση, ενώ οι περισσότεροι αναλυτές συμφωνούν ότι είναι πιθανότερο το επόμενο διάστημα να κινηθεί προς το υψηλό έτους των 139 δολ., παρά να υποχωρήσει.

Στις ΗΠΑ, η εθνική αργία για την Ημέρα των Πεσόντων (27 Μαΐου) σηματοδοτεί τη μετάβαση στη θερινή περίοδο της εποχικά αυξημένης ζήτησης καυσίμων. Από την πλευρά της προσφοράς, η αγορά παρακολουθεί με μεγάλο ενδιαφέρον τις διεργασίες ενόψει της ευρωπαϊκής Συνόδου Κορυφής, όπου όλα δείχνουν ότι θα υπάρξει συμβιβασμός για να επιβληθεί εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο που διακινείται μέσω θαλάσσης και όχι στο πετρελαίου που μεταφέρεται μέσω αγωγών, ώστε να αρθούν οι ενστάσεις της Ουγγαρίας.

«Η έναρξη της περιόδου αυξημένης ζήτησης καυσίμων κίνησης στις ΗΠΑ θα πρέπει να συμβάλει στην άνοδο των τιμών. Με την προσφορά να υστερεί έναντι της αύξησης της ζήτησης, το έλλειμμα στην αγορά πετρελαίου αναμένεται να διατηρηθεί. Ως εκ τούτου, παραμένουμε θετικοί στις προβλέψεις μας για τις τιμές του αργού», τόνισε στο Reuters ο αναλυτής της UBS, Τζιοβάνι Σταουνόβο.