Η παραβατικότητα χτυπά κόκκινο στον τομεά της εμπορίας καυσίμων με αποτέλεσμα να χάνει ο καταναλωτής, η εθνική οικονομία αλλά και οι υγιείς εταιρείες του κλάδου.
Τα πράγματα πρέπει να έχουν ζορίσει πολύ, αφού σε χθεσινή συνέντευξη τύπου του Συνδέσμου Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών Ελλάδος (ΣΕΕΠΕ) τα στελέχη του ανέφεραν πως τα πρατήρια που κλείνουν περνούν στα χέρια παραβατικών, οι οποίοι με νοθείες και κλεψιές στην αντλία πωλούν κάτω του κόστους με αποτέλεσμα οι νόμιμοι πρατηριούχοι να ασφυκτιούν οικονομικά.
Η διοίκηση του ΣΕΕΠΕ επικαλέστηκε σχετική έρευνα του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου σε πρατήρια της Αττικής όπου οι καταναλωτές λαμβάνουν έως και 10% μικρότερη ποσότητα καυσίμων από αυτή που πληρώνουν. Μάλιστα, όπως επισημαίνεται στην έρευνα η τάση το τελευταίο διάστημα όσον αφορά στις ελλειμματικές παραδόσεις είναι αυξητική.
Από τα 8.500 πρατήρια το 2012 σήμερα λειτουργούν 5.500 πρατήρια. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του συνδέσμου κ. Γιάννη Αληγιζάκη πρόκειται για μια αγορά κατακερματισμένη, με ανταγωνισμό σε επίπεδο εταιρικών σημάτων, με υψηλή παραβατικότητα και με ισχυρή κρατική παρέμβαση (πλαφόν στο περιθώριο μικτού κέρδους).
«Ο καταναλωτής είναι ο μεγάλος χαμένος που δεν λειτουργεί ο ανταγωνισμός. Οι εταιρείες είτε πωλούν κοντά στο πλαφόν για να επιβιώσουν οπότε ο καταναλωτής δεν έχει επιλογή, είτε προτιμά τις τις πολύ χαμηλές τιμές που όμως γυρίζουν μπούμερανγκ αφού ποτέ δεν λαμβάνει την ποσότητα για την οποία πληρώνει», επισήμανε ο κ. Αληγιζάκης.
Τα στελέχη του ΣΕΕΠΕ αναφέρθηκαν διεξοδικά στην επιβολή του πλαφόν και στις παρενέργειες που κατά την άποψή τους αυτό έχει προκαλέσει. «Το πλαφόν θα πρέπει να μπαίνει σε έκτακτες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα στην έλλειψη καυσίμων. Εδώ είναι μια μόνιμη κατάσταση που όμως δεν προσμετρά την αύξηση του πληθωρισμού, την αύξηση των επιτοκίων, ή την αύξηση των μεταφορικών. Έτσι, το περιθώριο κέρδους μειώνεται και φθάσαμε να έχουμε μέσο καθαρό περίθώριο 0,5% και σε κάποιες περιπτώσεις εταιρειών να είναι αρνητικό. Οι σωρευτικές ζημιές του κλάδου φτάνουν τα 450 εκατ. ευρώ. Κερδίζουν μόνο δύο ή τρεις εταιρείες που έχουν εξαγωγική δραστηριότητα στα αεροπορικά καύσιμα».
Πως όμως εξηγείται το φαινόμενο να έχουμε την πιο ακριβή βενζίνη στην ΕΕ και τα πρατήρια να κλείνουν; Η απάντηση σύμφωνα με τα στελέχη του ΣΕΕΠΕ είναι πολύ απλή: «Γιατί έχουμε τους υψηλότερους φόρους και δασμούς. Στην τιμή του λίτρου το 50%-60% είναι ειδικός φόρος κατανάλωσης και ΦΠΑ, το 30%-47% είναι η τιμή προμήθειας και το 3%-9% το περιθώριο μικτού κέρδους για μεταφορείς και πρατηριούχους».
Πώς μπορεί όμως ο κλάδος να ξεφύγει από αυτή την «άρρωστη» κατάσταση; Σύμφωνα με τα στελέχη του ΣΕΕΠΕ δύο είναι οι άξονες: Ο περιορισμός της παραβατικότητας και η άρση του πλαφόν ώστε να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα.
Όπως υποστήριξαν τα στελέχη του ΣΕΕΠΕ η νέα νομοθεσία είναι αυστηρή με πιο βαριές ποινές, ενώ έχει κινητοποιηθεί και η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ). Ο νόμος προβλέπει και συνυπευθυνότητα των εταιρειών με ελέγχους την οποία και αποδέχτηκαν αλλά όπως επισημαίνουν τα μέλη του ΣΕΕΠΕ «αναλάβαμε τεράστιο όγκο εργασιών και πρόσθετο λειτουργικό κόστος σε ημερήσια και ετήσια βάση».
Η... πονεμένη ιστορία του συστήματος εισροών - εκροών
Η πρόταση του ΣΕΕΠΕ για την εξάλειψη της παραβατικότητας είναι η εγκατάσταση ολοκληρωμένου ηλεκτρονικού συστήματος για την παρακολούθηση της διακίνησης καυσίμων ώστε να εντοπίζονται οι διαφορές στις ποσότητες σε πραγματικό χρόνο και να παταχθούν τα φαινόμενα νοθείας, λαθρεμπορίου και ελλειμματικών παραδόσεων.
Το σύστημα εκροών - εισροών στα πρατήρια των υγρών καυσίμων θεσμοθετήθηκε το 2009, εγκαταστάθηκε το 2013, αλλά ποτέ δεν λειτούργησε αποτελεσματικά γιατί προέβλεπε μεγάλες αποκλίσεις και δύσκολα μπορούσε να στοιχειοθετηθεί κατηγορία κατά του παραβάτη.
Όλο αυτό το διάστημα οι εταιρείες μέλη του ΣΕΕΠΕ δεν αντιδρούσαν, διότι ενδεχομένως τους βόλευε αυτή η κατάσταση αλλά τώρα που οι παραβατικοί κάνουν πάρτι -εκτιμάται ότι πάνω από 500 πρατήρια ελέγχονται άμεσα και έμμεσα από την Greek Mafia- έχουν αντιληφθεί ότι μόνο με την επέκταση του συστήματος εισροών - εκροών σε όλο το εύρος της αγοράς θα μπορέσει να καταπολεμηθεί το λαθρεμπόριο και η νοθεία.
Ειδικότερα, αναφέρουν πως το σύστημα εκροών - εισροών θα πρέπει να καταγράφει την πορεία του καυσίμου από τις αποθήκες των εταιρειών εμπορίας, ακολούθως στους σταθμούς φόρτωσης και στις δεξαμενές των πρατηρίων έως την έκδοση των αποδείξεων στον καταναλωτή.
«Έγινε λάθος από την αρχή και θα έπρεπε το σύστημα εισροών και εκροών να περιελάμβανε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα και όχι μόνο τα πρατήρια», παραδέχονται από τον ΣΕΕΠΕ. Όλα τα εκατομμύρια των κινήσεων από τα 5.500 πρατήρια θα πρέπει να καταγράφονται και να διασταυρώνονται σε μια κεντρική πλατφόρμα υπό την εποπτεία της ηλεκτρονικής υπηρεσίας της ΑΑΔΕ. Η πρόταση του συμβούλου του ΣΕΕΠΕ προς την ΑΑΔΕ έχει γίνει δεκτή και εκτιμάται ότι εκτός απροόπτου μπορεί το νέο σύστημα να λειτουργήσει από την 1/12025. Σημειώνεται πως το ολοκληρωμένο σύστημα εφαρμόζεται ήδη από τις εταιρείες εμπορίας για την παρακολούθηση της διακίνησης στα δικά τους πρατήρια με υψηλό βαθμό αξιοπιστίας, όπως επισήμαναν από τον ΣΕΕΠΕ.