Διαβάζοντας τη μελέτη της Grant Thornton για τις επιπτώσεις των βραχυχρόνιων μισθώσεων, του AirBnB, με τίτλο: «Βραχυχρόνιες Μισθώσεις: επιπτώσεις στις πόλεις και τους πολίτες», που παρουσιάστηκε τη Δευτέρα από το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος, σε διαπερνά μια ανατριχίλα.
Σύμφωνα με τη μελέτη, το AirBnB, με την άναρχη επέκτασή του, στερεί εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ έσοδα από τα δημόσια ταμεία, οδηγεί σε απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας, προκαλεί προβλήματα στέγασης λόγω της μεγάλης αύξησης των ενοικίων, αλλοιώνει τα αστικά χαρακτηριστικά, την τοπική φυσιογνωμία και την πολιτιστική ταυτότητα, δημιουργεί ζητήματα δημόσιας ασφάλειας, απειλεί την κοινωνική οργάνωση (δεν βρίσκουν σπίτια γιατροί, δάσκαλοι και εργαζόμενοι), προκαλεί σημαντική επιβάρυνση στη διαχείριση των απορριμμάτων και οδηγεί σε αύξηση κατανάλωσης ενέργειας.
Επίσης, σημειώνει η μελέτη, προκαλεί αθέμιτο ανταγωνισμό στην οργανωμένη αγορά των ξενοδοχείων ενώ υποβαθμίζει το τουριστικό προϊόν.
Κάπου έλεος, φίλοι ξενοδόχοι.
Ασφαλώς το AirBnB δεν είναι πανάκεια, και, όπως κάθε τι στη ζωή, η ανάπτυξή του έχει και αρνητικές πλευρές, γκρίζες ζώνες και σειρά επιπτώσεων. Όμως, το AirBnB ήταν αυτό που κράτησε την Ελλάδα όρθια στα δύσκολα υπαρξιακά χρόνια της μεγάλης κρίσης, συνέβαλε αποφασιστικά στην άνθηση του τουρισμού στη χώρα, δημιούργησε -και δημιουργεί- εισόδημα στην οικονομία και επέβαλε την αναβάθμιση των τουριστικών υπηρεσιών.
Η ανάδειξη της Αθήνας και άλλων πόλεων της Ελλάδας σε τουριστικό προορισμό την προηγούμενη δεκαετία στηρίχθηκε σε δύο βασικές προϋποθέσεις: την προσιτή πρόσβαση, που προσέφεραν τα φτηνά αεροπορικά εισιτήρια και την προσιτή διαμονή, η οποία χωρίς το AirBnB, και την ταχύτατη μετατροπή χιλιάδων διαμερισμάτων σε χώρους φιλοξενίας, θα ήταν αδύνατη. Η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη και πολλοί άλλοι τουριστικοί προορισμοί θα ήταν αδύνατο να υποδεχθούν τα εκατομμύρια επισκεπτών που υποδέχεται κάθε χρόνο η χώρα μας χωρίς βραχυχρόνιες μισθώσεις.
Από το τουριστικό κύμα ωφελήθηκαν τα μέγιστα και τα ξενοδοχεία. Και είναι πραγματικά δύσκολο να καταλάβει κανείς τους λόγους της μεγάλες ανησυχίας των ξενοδόχων για τη βραχυχρόνια μίσθωση, όταν τον Οκτώβριο στην Αθήνα δεν μπορείς να βρεις ξενοδοχείο.
Πολύ πρόχειρα και επιγραμματικά η ανάπτυξη του AirBnB, και μάλιστα στα δύσκολα χρόνια της κρίσης, είχε πολλαπλασιαστικά οφέλη:
- Χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας. Η ανάπτυξη του AirBnB επέτρεψε πολλά άτομα να απασχοληθούν στον τομέα της φιλοξενίας ενώ παράλληλα δημιουργήθηκαν εξειδικευμένες εταιρίες που παρέχουν σχετικές υπηρεσίες. Χιλιάδες και οι έμμεσες θέσεις εργασίας (π.χ. στον καθαρισμό).
- Στήριξη κατασκευαστικού τομέα: οι εκτεταμένες ανακαινίσεις διαμερισμάτων και οι διαρκείς εργασίες που απαιτούνται για να διατηρούνται τα διαμερίσματα σε άριστη κατάσταση έδωσαν δουλειά σε χιλιάδες επαγγελματίες που απασχολούνται στους τομείς της οικοδομής, του εξοπλισμού κατοικιών κ.α.
- Στήριξη τοπικών οικονομιών: πολλές τοπικές επιχειρήσεις και επαγγελματίες που βρίσκονταν υπό πίεση αναζωογονήθηκαν λόγω του τουρισμού και του AirBnB. Εκτός της εστίασης, φούρνοι, μανάβικα, μικρά εμπορικά καταστήματα, κλειδαράδες κ.α. είδαν τις εργασίες τους να αυξάνουν θεαματικά.
- Δημιουργία νέου εισοδήματος: Το AirBnB υποστήριξε κατά βάση ξένους επισκέπτες, φέρνοντας πολύτιμο συνάλλαγμα στη χώρα. Χιλιάδες μικροϊδιοκτήτες απέκτησαν πρόσθετο εισόδημα και πολλοί από αυτούς ζουν από την εκμετάλλευση των ακινήτων τους. Τα έσοδα από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις διαχέονται σε όλο το οικονομικό κύκλωμα ωφελώντας πολλαπλώς την οικονομία.
- Αναβάθμιση τουριστικού προϊόντος: Η προσφορά σε προσιτές τιμές διαμερισμάτων υψηλής ποιότητας προκάλεσε μεγάλη πίεση στις ξενοδοχειακές μονάδες να προχωρήσουν σε ανακαινίσεις και να προσφέρουν καλύτερης ποιότητας υπηρεσίες. Μονάδες κακής ποιότητας, που προσέφεραν κάκιστες υπηρεσίες, και που δυστυχώς αποτελούσαν μεγάλο κομμάτι του ξενοδοχειακού δυναμικού της χώρας, υποχρεώθηκαν, λόγω βραχυχρόνιων μισθώσεων, θέλοντας και μη σε αλλαγή φυσιογνωμίας. Το AirBnB δημιούργησε έντονο ανταγωνισμό στον τουριστικό τομέα.
- Σημαντική συμβολή στα δημόσια έσοδα: Τα έσοδα από δραστηριότητες βραχυχρόνιας μίσθωσης, ακόμα και περιστασιακής, φορολογούνται.
Όπως αναφέρθηκε, το AirBnB ασφαλώς έχει και αρνητικές πλευρές, το φαινόμενο του υπερτουρισμού οδηγεί σε δραματική υποβάθμιση της τουριστικής εμπειρίας. Ωστόσο τα περί ευθύνης των βραχυχρόνιων μισθώσεων για την άνοδο των τιμών των ακινήτων ή των ενοικίων ή ότι οι γιατροί δεν βρίσκουν σπίτια στα νησιά στερούνται σοβαρότητας. Τα παραπάνω προβλήματα είναι υπαρκτά αλλά πιο σύνθετα.
Υ.Γ. Η συμβολή του ξενοδοχειακού τομέα στην οικονομία της χώρας είναι πολύ μεγάλη και καθοριστική. Ωστόσο, διαχρονικά το πρόβλημα στην Ελλάδα ήταν, και είναι, οι κακές πρακτικές, ο χαμηλός επαγγελματισμός και η έλλειψη ανταγωνισμού. Και καλό είναι οι επαγγελματίες ξενοδόχοι να αναρωτηθούν πώς ο κλάδος τους τα προηγούμενα χρόνια παρά την κατακόρυφη αύξηση των επισκεπτών και των τουριστικών εσόδων βρισκόταν μεταξύ των κλάδων με τα υψηλότερα μη εξυπηρετούμενα δάνεια προς τις τράπεζες και γιατί τόσες πολλές ξενοδοχειακές επιχειρήσεις δεν ήταν (και πολλές εξακολουθούν να μην είναι) κερδοφόρες.